Choroba Hashimoto, znana również jako przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, jest jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy. Ta autoimmunologiczna choroba wpływa na tarczycę, gruczoł produkujący hormony, które regulują metabolizm, temperaturę ciała i wiele innych funkcji organizmu.
Na czym polega choroba Hashimoto?
To choroba autoimmunologiczna tarczycy, na którą cierpi coraz więcej kobiet. W skrócie – w trakcie niej organizm wytwarza przeciwciała, które niszczą tarczycę. W efekcie może dochodzić do niedoczynności tarczycy.
Często przez długi czas nie daje ona żadnych objawów albo takie, których nie kojarzysz od razu z chorobą, jak zmęczenie czy nagłe tycie.
Dlatego jeśli zauważysz u siebie suchość skóry, nagłe przybieranie na wadze, zmęczenie, senność, obniżenie nastroju, zaburzenia cyklu miesięcznego czy wypadanie włosów, warto zbadać wtedy tarczycę.
Hashimoto można wykryć badając hormony tarczycy, przeciwciała przeciwtarczycowe, które są w chorobie podwyższone, oraz wykonując usg tarczycy.
Mechanizm choroby
Choroba Hashimoto jest wynikiem błędnej reakcji układu odpornościowego, który atakuje własne komórki tarczycy. Prowadzi to do przewlekłego zapalenia i stopniowego uszkodzenia tarczycy, co zmniejsza jej zdolność do produkcji hormonów tarczycy, przede wszystkim tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3).
Objawy
Objawy choroby Hashimoto mogą być subtelne i rozwijać się powoli, co często prowadzi do opóźnionej diagnozy. Do najczęstszych symptomów należą:
- Zmęczenie i osłabienie: Uczucie chronicznego zmęczenia i brak energii.
- Przyrost masy ciała: Niewyjaśniony wzrost masy ciała, mimo braku zmian w diecie.
- Chłód i nietolerancja zimna: Stałe uczucie zimna, nawet w cieplejszym otoczeniu.
- Sucha skóra i włosy: Skóra staje się sucha i szorstka, włosy mogą wypadać lub być łamliwe.
- Problemy z pamięcią i koncentracją: Trudności z koncentracją, problemy z pamięcią, tzw. „mgła mózgowa”.
- Depresja i zmiany nastroju: Zwiększona podatność na depresję i wahania nastroju.
- Zapalenie i obrzęk tarczycy: Widoczny obrzęk w okolicy szyi, spowodowany powiększeniem tarczycy (wole).
Przyczyny i czynniki ryzyka
Choć dokładna przyczyna choroby Hashimoto nie jest w pełni znana, istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko jej rozwoju:
- Genetyka: Skłonność do chorób autoimmunologicznych może być dziedziczona.
- Płeć: Kobiety są bardziej podatne na rozwój choroby Hashimoto niż mężczyźni.
- Wiek: Choroba najczęściej występuje u osób w średnim wieku, ale może wystąpić w każdym wieku.
- Inne choroby autoimmunologiczne: Osoby z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak cukrzyca typu 1 czy reumatoidalne zapalenie stawów, są bardziej narażone na rozwój Hashimoto.
- Czynniki środowiskowe: Narażenie na pewne toksyny, stres, infekcje wirusowe mogą odgrywać rolę w rozwoju choroby.
Diagnoza
Diagnoza choroby Hashimoto zwykle obejmuje:
- Badania krwi: Pomiar poziomów hormonów tarczycy (TSH, T4, T3) oraz przeciwciał przeciwtarczycowych (anty-TPO, anty-TG).
- USG tarczycy: Może pomóc w ocenie struktury tarczycy i wykryciu charakterystycznych zmian związanych z zapaleniem.
Leczenie choroby Hashimoto
Leczenie choroby Hashimoto zazwyczaj polega na uzupełnianiu brakujących hormonów tarczycy:
- Leki hormonalne: Najczęściej stosuje się syntetyczną tyroksynę (lewotyroksynę), która pomaga normalizować poziomy hormonów tarczycy.
- Monitorowanie i dostosowywanie dawki: Regularne badania krwi są niezbędne, aby monitorować poziomy hormonów i dostosowywać dawkę leków.
Styl życia i wspomaganie leczenia Hashimoto
Oprócz farmakoterapii, istnieją dodatkowe strategie, które mogą wspomóc zarządzanie chorobą:
- Zdrowa dieta: Dieta bogata w witaminy i minerały, unikanie nadmiaru jodu oraz glutenu (jeśli pacjent ma nietolerancję) może przynieść korzyści.
- Regularna aktywność fizyczna: Pomaga w utrzymaniu zdrowej masy ciała i ogólnego samopoczucia.
- Zarządzanie stresem: Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga, mogą pomóc w redukcji stresu, który może nasilać objawy choroby.
Komplikacje
Nieleczona lub źle zarządzana choroba Hashimoto może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak:
- Ciężka niedoczynność tarczycy: Może prowadzić do myksedemii, stanu zagrażającego życiu.
- Problemy sercowo-naczyniowe: Wysoki poziom cholesterolu i inne problemy sercowe.
- Problemy z płodnością i ciążą: Niedoczynność tarczycy może wpływać na płodność oraz przebieg ciąży.
Wnioski
Choroba Hashimoto jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, która wymaga regularnej opieki medycznej i monitorowania. Dzięki odpowiedniemu leczeniu i zdrowemu stylowi życia, osoby z Hashimoto mogą prowadzić normalne, aktywne życie. Wczesna diagnoza i indywidualnie dostosowane leczenie są kluczowe dla skutecznego zarządzania tą chorobą.
