O ile w konwencjonalnych basenach poprzez dodatek chloru likwiduje się życie organiczne i giną powodujące nieprzezroczystość wody glony (Indykator stążenia związków biogennych), to w stawie kąpielowym dąży się do eliminacji biogenów wykorzystując konkurencje o związki odżywcze między glonami a roślinami bagiennymi oraz zjawiska sorbcyjne w złożu filtra.
Zamiast chemii i chloru stosuje się wydajne filtry roślinne (złoża bagienne) dodatkiem specjalnie dobranych minerałów w tym wymieniaczy jonowych i absorbentów, które czyszczą cyrkulującą wodę.
Stawy kąpielowe oferują bogate spektrum przeżyć nie tylko cos dla pływaków, ale to niezapomniane atrakcje dla dzieci, to równieź interesujący dla nurkujących świat podwodny, a zimą wyborne lodowisko.
Staw kąpielowy zdefiniować można jako sztucznie stworzony, odizolowany od środowiska hydrogeologicznego nieprzepuszczalnym materiałem zbiornik, w skład którego wchodzą część rekreacyjna (kąpielowa) oraz część regeneracyjna, zasiedlona przez biorące udział w procesach samooczyszczania wody rośliny. Na cały system składa się też wiele urządzeń, zarówno ściśle mechanicznych jak i specjalnie komponowanych bagiennych filtrów, które wykorzystuje się do utrzymania właściwego poziomu jakości wody.
Część kąpielowa jest to fragment zbiornika używany przez kąpiących się, w którego skład wchodzą fragmenty przeznaczone dla osób nie umiejących pływać: brodziki jak i urządzenia do skoków.
Strefa regeneracyjna jest to obszar, w którym dokonuje się mechanicznego, biologicznego, jak i mechaniczno/ chemicznego oczyszczania wody.
Stawy kąpielowe mogą być budowane jako zupełnie nowe obiekty, lub powstają w ramach modernizacji istniejących kąpielisk. Są stosowane w obiektach publicznych jak i prywatnych ogrodach (wielkość minimalna ok 50 m2), hotelach, pensjonatach, gospodarstwach agroturystycznych.
Na Zachodzie istnieje ponad setka obiektów komunalnych i dziesiątki tysięcy prywatnych. Jak pokazują doświadczenia niemieckie stawy kąpielowe są zwykle tańsze w budowie i znacznie tańsze w eksploatacji od rozwiązań konwencjonalnych, (zaledwie 20- 30% kosztów eksploatacyjnych).
Ze względu szereg nieskomplikowanych prac związanych z realizacją takich obiektów mogą byc one w znacznym stopniu wykonywane w oparciu o lokalne firmy czy w ramach programów zatrudniania bezrobotnych.
Naturalny wygląd założenia powoduje harmonijną integrację obiektu z otaczającym krajobrazem i tym samym wzrasta atrakcyjność wypoczynkowa obiektu , co dobitnie potwierdza frekwencja na istniejących obiektach tego typu.
Typy stawów
Najstarszym typem stawu kąpielowego, budowanym od wczesnych lat osiemdziesiątych jest staw pozbawiony techniki, -wzorowany na naturalnych zbiornikach wodnych.
Stawy takie powstawały początkowo w efekcie przerabiania niesprawnych basenów kąpielowych. Składa się on z częsci kąpielowej umożliwiającej swobodne pływanie zajmującej maksymalnie 30% pow. zbiornika oraz z zarośniętej roślinnością strefy bagiennej o pow. min. 70% pow. cyrkulacja wody między strefami regeneracyjnymi, a częscią kąpielową odbywa się bez udziału techniki, dzięki działaniu wiatru oraz różnicy temperatur między nagrzanymi strefami płytkimi, a głębszymi obszarami stawu.
Aby przeciwdziałać przepływowi osadów i obumarłych fragmentów roślin z częsci regeneracyjnej do kąpielowej stosowane są czasami przegrody z murów głazów czy np wypelnionych zwirem specjalnych worków. System ten ze względu na prostotę technologiczną jest najtańszym w przeliczeniu na m2 zbiornika (ale niekoniecznie m2 strefy kąpielowej). Ze względu na prostotę technologiczną może on być wykonywany w znacznym stopniu we własnym zakresie. Wymaga jednak znacznych powierzchni i może być realizowany na odpowiednio dużych działkach. Stawy tego typu są godne polecenia , dla miłośników natury, którym nie przeszkadzają pojawiające się czasami glony oraz obecnośc traszek i żab i innych zwierząt wodnych.
Wiosną, a szczególnie w maju może występować silny rozwój glonów i powodować wręcz tzw. zakwity. Zjawisko to trwa aż do rozwinięcia się roślin strefy regeneracyjnej . Stosując szybko rozrastające sie rośliny podwodne możemy znacznie ograniczyc rozwój glonów w tym okresie co roku. Poleca się usuwanie lisci i szlamu znajdującego sie głównie w najgłębszej częsci zbiornika, najwygodniej przy zastosowaniu podwodnego odkurzacza .
Stawy z wymuszonym przepływem wody
Nawet niewielka pompa powodująca cyrkulację do 30% objętości zbiornika dziennie powoduje równomierne rozmieszczenie natlenionej wody w stawie czym przyśpiesza proces rozkładu .Wprowadzona poprzez potok kaskadę lub fontannę woda ma korzystny wpływ na wymianę gazową , a tym samym na jakość wody w zbiorniku .Ta niewielka inwestycja pozwala na zmniejszenie stref regeneracyjnych o 10-15% w porównaniu do systemu bezcyrkulacyjnego w stawach tych zaleca się dwukrotne w ciągu roku oczyszczanie osadów dennych.
Stawy wyposażone w odpływ denny oraz skimer wymagają stosowania silniejszych pomp umożliwiających wymianę wody raz na dzień .Odpływ denny umożliwia przepływ zanieczyszczonej wody ze zbiornika i separację ich na studzience osadowej lub filtrze mechanicznym. Gdy odpływ denny dołączony jest np do kanalizacji można pozbywać się znacznej częsci osadów zgromadzonych na dnie . Skimer lub rynna przelewowa sluży zbieraniu zanieczyszczeń powierzchniowych. Powinien byc on tak umieszczony by przepływająca przez staw woda transportowała się na niej liscie glony nasiona czy pyłki roślin.
Lokalizując skimmer należy uwzględnić dominujące kierunki wiatru . Zebrane osady powinny być przechwytywane przez umieszczony przy skimerze kosz , studzienkę sedymentacyjną lub filtr mechaniczny umieszczony przed pompą. Mechanicznie oczyszona woda zostaje ponownie wprowadzona do stawu systemem np natleniających kaskad czy potokiem .Rozwiązanie to przyczynia się do znacznej redukcji prac pielęgnacyjnych gwarantując dobrą jakośc wody. Stosując to rozwiązanie można zredukować strefy bagienne na ok 45%. Ze względu na koniecznośc stosowania wydajniejszych pomp wzrośnie zużycie energii elektrycznej przepływ na pompie może być dostosowany do stopnia użytkowania stawu np. w czasie intensywnej eksploatacji może byc odpowiednio zwiększony. Można tu stosować elektroniczne sterowanie pompy lub regulowac przepływ zaworami .
Stawy z filtrem bagiennym to najbardziej skomplikowany system wśród stawów kąpielowych, w ten sposób jednak można zagwarantować wysoką jakośc wody przez okrągły rok a ze względu na scisłe wymogi sanitarne system ten znajduje zastosowanie w komunalnych obiektach kąpielowych .W najprostszym wariancie tego systemu oczyszczona mechanicznie woda pobierana ze skimera i dna zbiornika kierowana jest na filtry bagienne .Filtry te mogą być zintegrowane ze zbiornikiem lub znajdować się poza jego obrębem. Stosować można filtry o przepływach poziomych lub pionowych. Istotne jest aby medium filtrujące było dopasowane do hydrauliki przepływów, należy zapewnić jednak by filtry mechaniczne czy nieodpowiednio dobrane frakcje materiału filtracyjnego nie powodowały eliminacji zooplanktonu . Strefa regeneracyjna, do której zalicza się filtr bagienny może zostac zredukowana do ok. 35% pow. zbiornika .Przy zastosowaniu jonitow wymiennych (np.zeolity klinoptyolitowe) adsorberów itp. możliwa jest dalsza redukcja stref bagiennych do ok. 25% . W obiektach intensywnie użytkowanych jak stawy komunalne nie stosuje się jednak tak małych filtrów.
Obiekty kąpielowe tego typu moga byc kształtowane podobnie jak konwencjonalene baseny , a do ich czyszczenia stosuje się roboty znane z konwencjonalnych technik basenowych.
System ten stosować można nie tylko w obiektach kąpielowych ale dla zbiornikow dekoracyjnych, obiektów wodnych np. w ogrodach zoologicznych, hodowli koi , akwarii itp.
Architekt krajobrazu, dyplomowany ekolog Marcin Gąsiorowski,
Międzynarodowe Towarzystwo Naturalnych Wód Kąpielowych
Marcin Gąsiorowski
http://stawy-kapielowe.com.pl
