Długofalowy proces emancypacji kobiet i rozwoju nowoczesnych społeczeństw obywatelskich spowodował, że kwestie kiedyś oczywiste, sankcjonowane przez prawo naturalne, traktowane jako jedyne i słuszne przestały być jednoznacznym wyznacznikiem definiowania kim jest, jaka/jaki powinni być kobieta i mężczyzna.
Analizując stereotypowe zachowania kobiet, możemy zauważyć, że składają się na nie zachowania tradycyjnie związane z kobiecą rolą (a więc bycie matką, żoną, realizującą się w sferze domowej, prywatnej), ale również zachowania rywalizacyjne, nastawione na osiąganie sukcesu, rozwój kariery zawodowej oraz samorealizacji w sferze publicznej. Według badaczy społecznych, tzw. „kobiecość" zmienia się bardzo szybko i kobiety elastycznie dostosowują się do nowych wyzwań rynku pracy, przemian kulturowych i oczekiwań społecznych. Właśnie przez to wizerunek współczesnej kobiety stał się bardzo różnorodny i niemożliwy do prostej generalizacji. Przemiany tradycyjnego stereotypu (według którego kobieta realizowała się jedynie poprzez biologiczne, naturalne wyposażenie w pełnieniu roli matki i opiekunki domowego ogniska) związane z aktywną obecnością kobiet na rynku pracy nie objęły swoim zasięgiem kwestii związanych z praktyczną organizacją życia domowego i rodzinnego, które nadal pozostaje główną domeną kobiet.
Mimo, równoległych do przemian kobiecości, zmian modelu męskości, proces ten następuje znacznie wolniej i trudniej. Masowe wejście kobiet na rynek pracy nie powoduje analogicznego, aktywnego udziału mężczyzn w procesie np. opieki nad dziećmi i wykonywania szeregu prac domowych (według badań GUS (2006) jedynie ok. 3% tatusiów pozostaje na urlopach wychowawczych). Mężczyźni konserwują przestraszały, ale najwidoczniej wygodny wizerunek żywiciela rodziny, nie angażującego się regularnie w wykonywanie obowiązków domowych i zapominają, że kobiety również mają znaczący wkład ekonomiczny do domowego budżetu. Kobieta, która pracuje zawodowo, nie dzieląc przy okazji obowiązków z mężczyzną, posiada swoisty „drugi etat" do wykonania w domu. Według różnych danych kobiety poświęcają na prace domowe ponad 4 godziny dziennie, a mężczyźni mniej niż 2 godz….
Partnerstwo w rodzinie jest najważniejszym elementem kształtowania sprawiedliwych, egalitarnych relacji między kobietami a mężczyznami. Mężczyźni faktycznie dzielący obowiązki domowe i opiekę nad dziećmi ze swoimi partnerkami (a nie tylko „pomagający żonie") stają się swoistymi pionierami zmiany społecznej świadomości, a także docenienia i pogodzenia ze sobą obu sfer funkcjonowania człowieka: zawodowej i prywatnej.
Aktywne włączanie się mężczyzn w codzienne czynności życia domowego, również w opiekę nad dziećmi jest jednym z kilku działań wspomagających proces, tzw. godzenia życia rodzinnego z życiem zawodowym. Jest to w tym momencie jedno z najważniejszych wyzwań społeczno – ekonomicznych krajów Unii Europejskiej. Tworzone europejskie programy godzenia życia rodzinnego z zawodowym (takie jak np. projekt „Elastyczny Pracownik – Partnerska Rodzina") odpowiadają na realne wyzwania rynku pracy i podnoszenia jakości życia obywateli UE. Są konieczne ze względu na podejmowanie pracy zawodowej zarówno przez kobiety jak i mężczyzn oraz możliwość prowadzenia przez wszystkich satysfakcjonującego życia rodzinnego.
Agnieszka Nowakowska – psycholog społeczny, absolwentka Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Pracuje w Zakładzie Psychologii Społecznej na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku; należy do International Association for Cross-Cultural Psychology; interesuje się psychospołecznymi i kulturowymi uwarunkowaniami konstruowania męskości, również w kontekście międzykulturowym.
Projekt realizowany przy udziale środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL
