Otyłym ciężej

Panie ordynatorze, jaka jest przyczyna otyłości?
– Otyłość to problem zdrowotny coraz większej liczby osób. Około 40-60 procent ludzi na świcie cierpi z powodu nadwagi. Jest ona spowodowana przyjmowaniem większej ilości energii pod postacią spożywanych pokarmów niż wynoszą łączne wydatki energetyczne ponoszone przez nasz organizm. Przyczyny są różne: otyłości pierwotna – pokarmowa, powstaje w wyniku współdziałania czynników genetycznych i środowiskowych, oraz otyłość wtórna, będąca objawem chorób metabolicznych, chorób ośrodkowego układu nerwowego oraz jako następstwo działania leków.

Jakie są konsekwencje otyłości?
– To bardzo poważna przewlekła choroba metaboliczna, doprowadzająca do rozwoju rożnych chorób. Łączy się bezwzględnie z nasilonym rozwojem miażdżycy tętnic, a więc doprowadza do choroby niedokrwiennej serca, z zawałami serca włącznie, do udaru mózgu, niewydolności serca, rozwoju nadciśnienia tętniczego, a przede wszystkim do cukrzycy i zaburzeń lipidowych oraz zwyrodnienia stawów kończyn dolnych i kręgosłupa.

Jaka jest dopuszczalna ilość tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka?
– Tkanka tłuszczowa w organizmie jest potrzebna. Jest to tkanka metaboliczna i hormonalnie czynna .Dopuszczalna jej ilość kształtuje się w następujących wielkościach – u młodych mężczyzn do 20 procent wagi ciała, u starszych do 25 procent. U kobiet młodych do 30 procent, u starszych do 35 procent. Tak pojętą ilość tkanki tłuszczowej można zmierzyć przy pomocy urządzenia elektronicznego – bodystatu, który posiadamy w naszej Poradni Leczenia Otyłości. Jednak dla celów praktycznych wprowadzono bardzo pomocny wskaźnik masy ciała BMI, który oblicza się z ilorazu masy ciała w kilogramach przez wzrost w metrach wyrażonych do kwadratu. Powyżej 25 BMI do 30 BMI to tzw. nadwaga, powyżej 30 BMI to otyłość. Wartości prawidłowe BMI to 18,5 do 25.

W jaki sposób leczymy otyłość?
– Lepiej zapobiegać niż leczyć. Co do sensowności leczenia nie ma żadnych złudzeń, wykazano to w wielu badaniach. Redukcja wagi ciała nawet o kilka kilogramów znacznie poprawia wydolność organizmu i zmniejsza ryzyko zachorowania na wcześniej wspomniane choroby. Leczenie powinno odbywać się równocześnie na czterech etapach. Pierwszy ma za zadanie zmniejszenie ilości spożywanego pokarmu poprzez stosowanie, tzw. diet redukcyjnych, zawierających ograniczone ilości kilokalorii – unikać należy tłuszczów i węglowodanów. Drugie to zmiana nawyków żywieniowych, co daje szansę utrzymania wagi ciała po okresie schudnięcia. Psychoterapia pozwala zrozumieć człowiekowi i wewnętrznie go przekonać o istnieniu zagrożeń z powodu otyłości i bezwzględnej potrzebie jej leczenia. Każdy otyły musi zrozumieć, że otyłość to choroba, a nie efekt kosmetyczny. Poza tym każdy, kto ma problemy z nadwagą powinien dużo ćwiczyć. Nie można schudnąć, nie wykonując dużego wysiłku fizycznego. Na przykład: przez godzinę biegu spalimy 600 kcal, ćwicząc godzinę na siłowni spalimy 400-600 kcal, gimnastykując się w wodzie przez godzinę pozbędziemy się 400 kcal. Uprawiając sport godzinę dziennie możemy stracić od 300-600 kcal. Codzienne wykonywanie czynności domowych, takich jak: prasowanie, robienie zakupów, sprzątanie pozbawia nas ok. 200 kcal.

A co z leczeniem otyłości u dzieci?
– Leczenie należy rozpocząć bardzo wcześnie na podobnych zasadach. Przede wszystkim należy ograniczyć ilość słodyczy, słodkich napojów, które w niekontrolowany sposób wprowadzają do młodego organizmu niepotrzebne kalorie. Należy zwracać uwagę, by dzieci nie spędzały wolnego czasu przed komputerem lub telewizorem, a regularnie uczestniczyły w zajęciach ruchowych minimum 30 minut dziennie. W USA, w państwie, gdzie problem otyłości jest bardzo zaawansowany, wprowadza się akcję odchudzania promującą metody przystępne dla każdego. Jest to tzw. akcja 100 na 100, tzn. codzienne ograniczanie chociaż 100 kilokalorii w posiłku i zwiększenie ruchu, dającego spalenie ok. 100 kilokalorii, co da szansę zabezpieczenia ludzi z normalną wagą przed rozwojem otyłości. W przypadkach bardzo zaawansowanych otyłości lub dużych uzależnień do przyjmowania nadmiernej ilości pokarmu konieczna jest pomoc farmakologiczna. Po odpowiednie leki należy zgłosić się do lekarza, najlepiej w poradniach leczenia otyłości, gdyż leki wymagają specjalnego nadzoru.

Czy otyłość jest dziedziczna?
– Istnieją przekonywujące dowody naukowe na genetyczne uwarunkowania otyłości. Aczkolwiek stanowi to około 80 procent wszystkich przypadków, jednak nawet ludzie z rodzin otyłych przy zastosowaniu się do wspomnianych zasad mają szansę być szczupłymi.