U noworodków częstą przyczyną jest niestabilność stawu biodrowego w przebiegu rozwojowej dysplazji tego stawu. Objaw ten jest związany jest podwichaniem się stawu biodrowego i dochodzi wtedy do czasowej utraty kontaktu głowy kości udowej z panewką stawu biodrowego. Występowanie tzw. klikania w obrębie stawu kolanowego bądź biodrowego może być związane z napinaniem się torebki stawowej, podczas wykonywania szybkich i gwałtownych ruchów kończyną. Oczywiście podobne objawy mogą występować także w innych stawach, np. w stawach śródręczno-palcowych i łokciowych.
Symptomy te częściej występują u ludzi z tzw. wiotkością łącznotkankową. Tkanka łączna u tych ludzi cechuje się zwiększoną rozciągliwością i elastycznością i jest to związane z genetycznie uwarunkowaną budową włókien kolagenu, z których zbudowane są m. in. torebki stawowe. Istnieją schorzenia, w których występuje zwiększona rozciągliwość włókien kolagenowych np. zespół Ehlers-Danlosa.
U dzieci i dorosłych "trzaskania" często zlokalizowany jest w obrębie stawów kciuka, bądź innych palców. Może to być objaw palca trzaskającego. Przyczyna tego schorzenia jest związana z obecnością wrodzonego przewężenia pochewki ścięgna mięśnia zginacza palca. Podczas próby ruchu dochodzi do zakleszczenia się ścięgna w przewężonej części pochewki i zablokowania dalszej części ruchu zginania. Stan taki może grozić nawet zerwaniem ścięgna. Przewężenia pochewek mogą być nabyte i często występują u chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów, bądź guzkowym zapaleniem ścięgien. Badając chorego stwierdza się wtedy obecność guzkowatego zgrubienia w obrębie ścięgna, które przesuwa się wraz ze ścięgnem podczas ruchów palca. Najskuteczniejsza metodą leczenia tego schorzenia jest leczenie operacyjne, które polega na przecięciu przewężenia, bądź usunięciu guzka.
Schorzeniem, w którym często występuje odczuwalne, a czasami nawet słyszalne trzaskanie w obrębie okolicy biodrowej jest schorzenie określane mianem "biodra trzaskającego" (coxa saltans). Przyczyną występowania tego objawu jest przeskakiwanie zwłókniałego pasma biodrowo-piszczelowego nad boczną, wydatną częścią k. udowej określaną mianem krętarza większego. Do zwłóknienia tego pasma dochodzi na skutek wykonywanych wcześniej w tej okolicy zastrzyków (iniekcji leków) do mięśni tej okolicy. Często ze schorzeniem tym współistnieje przykurcz odwiedzeniowy stawu biodrowego, manifestujący się niemożnością, bądź utrudnieniem założenia nogi na nogę. Schorzenie to częściej występuje u dziewcząt i najczęściej nie wywołuje dolegliwości bólowych.
Leczenie polega na operacyjnym przecięciu zwłókniałych pasm. Czasami występuje przeskakiwania wewnętrzne w okolicy samego stawu biodrowego związane np. z przeciążeniowym, bądź pourazowym uszkodzeniem jego elastycznej części zwanej obrąbkiem.
Często trzaskanie wyczuwalne jest u osób z nawykowym zwichnięciem rzepek. U tych chorych podczas zginania kończyny w stawie kolanowym dochodzi do przemieszczenia bocznego rzepki. Przyczyną tego stanu mogą być wrodzone bądź nabyte wady w budowie tego stawu i nadmiernej rozciągliwości tkanki łącznej.
Często trzaskanie może być słyszalne u osób z nawykowym zwichnięciem stawu ramiennego. Pacjenci ci są w stanie "na życzenie" zademonstrować zwichnięcie stawu ramiennego.
Wyżej wymienione schorzenia leczy się w większości przypadków operacyjnie. U niektórych dochodzi do samoistnego bądź pourazowego ubytku chrząstki stawowej, zmniejszenia ilości płynu stawowego, wydzielania się wolnych fragmentów chrzęstno-kostnych. Wszystkie wymienione powyżej nieleczone stany mogą prowadzić do powstania choroby zwyrodnieniowej.
W rozwiniętej chorobie zwyrodnieniowej np. stawu kolanowego wyczuwamy już ciągłe, stałe trzeszczenia w obrębie stawu podczas odbywającego się w nim ruchu. Choroba ta może prowadzić do ograniczenia ruchów w stawie i do występowania dolegliwości bólowych. Leczenie w początkowym stadium choroby jest zachowawcze (kinezyterapia-czyli leczenie ruchem, farmakologiczne). W zaawansowanych stadiach choroby zwyrodnieniowej leczenie jest operacyjne (osteotomie kostne bądź założenie sztucznego stawu endoprotezy). W przypadku występowania uporczywych trzeszczeń lepiej udać się po poradę do lekarza ortopedy.
dr Andrzej Sionek
Lecznica Omega
ul. Ptasia 4
Warszawa
tel: 0-604-261-204
0-22 652-18-82; 0-22 620-78-98
