- uprawianie sportu w trakcie pobytu za granicą, co wiąże się z ryzykiem urazu,
- poddawanie się zabiegom kosmetycznym obarczonym potencjalnym ryzykiem naruszenia ciągłości skóry,
- przeżywanie wakacyjnych romansów,
- poddawanie się zabiegom przekłuwania uszu lub wykonywania tatuaży.
Każda z tych sytuacji sprzyja zakażeniu wirusowym zapaleniem wątroby typu B, groźną chorobą, która może prowadzić do marskości wątroby, w konsekwencji do raka pierwotnego wątroby, a nawet śmierci pacjenta. Pamiętajmy także, że wirusem WZW typu B zakażamy się o wiele łatwiej niż wirusem HIV. Ryzykuje każdy, kto nie jest zaszczepiony.
Potencjalnie groźne może być także wirusowe zapalenie wątroby typu A, tzw. żółtaczka pokarmowa, która jest jedną z najczęściej występujących chorób zakaźnych na świecie. Do zachorowania może dojść poprzez spożycie zanieczyszczonej wirusem wody pitnej lub mytych w niej owoców i innych surowych pokarmów. A o to podczas wakacji bardzo łatwo.
Szacuje się, że ryzyko zachorowania na WZW typu A wśród podróżujących jest 100 razy większe niż ryzyko zachorowania na dur brzuszny i 1000 razy większe niż ryzyko zachorowania na cholerę.
Dobre rady przed wyjazdem
- Zapytaj swojego lekarza o niezbędną profilaktykę przed wyjazdem (badania i szczepienia). Nigdy nie jest za późno na konsultacje z lekarzem i podjęcie niezbędnych środków ostrożności.
- Zawsze podróżuj z podręczną apteczką, która będzie zawierać niezbędne leki i środki opatrunkowe.
- Zadbaj o higienę i dietę. Zanieczyszczone produkty spożywcze i woda są częstym źródłem zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu A. Zawsze myj i susz ręce przed posiłkiem. Pij wyłącznie butelkowaną lub przegotowaną wodę. Unikaj kostek lodu. Obieraj wszystkie owoce i warzywa. Chroń jedzenie przed owadami. Unikaj niegotowanego mięsa oraz skorupiaków.
- Uważaj na owady, na przykład na komary, które mogą przenosić szereg chorób (np. malarię, żółtą gorączkę). Stosuj preparaty odstraszające owady.
- Korzystaj ze słońca z umiarem. Unikaj przebywania na słońcu, gdy jego oddziaływanie jest najsilniejsze. Stosuj kremy ochronne.
- Unikaj przypadkowych kontaktów seksualnych, które mogą być przyczyną zakażeń wirusem WZW typu B czy HIV.
- Po powrocie skontaktuj się z lekarzem. Jeśli po powrocie twoje samopoczucie nie będzie najlepsze, bezzwłocznie udaj się do lekarza i zasięgnij jego porady.
Potencjalne choroby
Wirusowe zapalenie wątroby typu A
choroba wymaga długiej, często kilkumiesięcznej hospitalizacji. Nieleczona w niektórych przypadkach może prowadzić do niewydolności wątroby, a w konsekwencji do śmierci. Można się przed nią ochronić za pomocą szczepień. Wystarczy przyjąć dwie dawki szczepionki lub trzy dawki szczepionki skojarzonej i wtedy zyskać jednocześnie ochronę przed WZW typu A i WZW typu B.
Źródło: Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
Wirusowe zapalenie wątroby typu B
zakażenie następuje przez krew i płyny ustrojowe, m.in. podczas kontaktów seksualnych lub w wyniku zabiegów medycznych wykonanych źle wysterylizowanym sprzętem. Choroby można uniknąć dzięki szczepieniu. Pełną ochronę dają trzy dawki szczepionki przeciwko WZW typu B lub skojarzonej, która chroni zarówno przeciwko WZW typu B oraz WZW typu A
Źródło: Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
Wirusowe zapalenie wątroby typu C
określane jest często mianem cichej epidemii. Większość osób nie wie, że są zakażone i nie odczuwa poważniejszych dolegliwości. Źródłem zakażeń może być przetaczana krew, wykonywany zastrzyk, czy zabieg stomatologiczny. Możliwe jest też zakażenie u fryzjera i kosmetyczki. Nie istnieje szczepionka chroniąca przed tym typem wirusa.
HIV
wirus niedoboru immunologicznego atakuje układ immunologiczny, który chroni organizm przed różnymi zakażeniami, przenoszony jest najczęściej drogą płciową, a także poprzez krew i wydzieliny.
Malaria (zimnica)
choroba, potencjalnie śmiertelna, przenoszona przez komary. Występuje w ponad 100 krajach, które rocznie odwiedza ponad 125 mln. turystów. Rocznie umiera na nią ponad 1 mln osób. Według szacunków WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), każdego dnia malaria powoduje śmierć blisko 3 tys. dzieci. Nie istnieje jeszcze szczepionka chroniąca przed tą chorobą, ale dostępne są leki w tabletkach, które przyjmuje się przed i w trakcie wyjazdu do krajów o zwiększonym ryzyku zachorowalności (mapka poniżej).
Tężec
choroba występująca na całym świecie. Pojedyncze szczepienie chroni na blisko 10 lat. Do ewentualnego zakażenia dochodzi w wyniku naruszenia ciągłości skóry.
Ameboza
występuje na całym świecie. Zakażenie amebą następuje w wyniku połknięcia cyst pierwotniaka, które przedostają się wraz z pokarmem do żołądka. Niekiedy mogą one umiejscowić się w płucach, wątrobie albo w mózgu, wywołując wówczas najbardziej niebezpieczny typ choroby. Rocznie na amebozę choruje około 35-50 mln osób, głównie kobiety w ciąży, niemowlęta i małe dzieci.
Cholera
to jedna z najbardziej zakaźnych chorób bakteryjnych. Zakazić się można drogą pokarmową, np. poprzez skażoną wodę. W Polsce choroba nie występuje epidemicznie od 1922r. Często spotykana w postaci epidemii, zwłaszcza w Ameryce Południowej, Bangladeszu i Indiach. W Europie występuje rzadko i jest przywożona z krajów tropikalnych.
Dur brzuszny
choroba wywołująca wysoką gorączkę, może być śmiertelna. Pojedyncze szczepienie zapewnia odporność na 3 lata.
Polio
wirus wywołuje chorobę Heinego – Medina. Co 10 lat należy przyjąć dawkę przypominającą szczepienia.
Żółta gorączka (żółta febra)
przenoszona przez niektóre gatunki komarów w strefie tropikalnej. Szczepionkę przyjmuje się co 10 lat, pełną ochronę zyskuje się już po 10 dniach.
Denga (gorączka krwotoczna)
ostra wirusowa choroba przenoszona przez różne rodzaje komarów, występująca w krajach tropikalnych i subtropikalnych.
Kleszczowe zapalenie opon mózgowych
ostra wirusowa choroba przenoszona przez kleszcze. Szczepienia przeciwko chorobie zalecane są przez Ministerstwo Zdrowia. Zaszczepić się powinny szczególnie osoby wyjeżdżające w tereny leśne (np. na Mazury).
Źródła zakażenia
Woda i żywność:
- wzw typu A
- dur brzuszny
- polio
- ameba (ameboza)
- cholera
Owady:
- malaria
- żółta gorączka (żółta febra)
- denga (gorączka krwotoczna)
- kleszczowe zapalenie opon mózgowych
- japońskie zapalenie mózgu
Kontakty seksualne, Urazy lub/i kontakty z zakażoną krwią:
- wzw typu B
- wzw typu C
- HIV
- kiła
- tężec
Rodzaje szczepień
Pamiętaj, że szczepionki to najskuteczniejszy sposób zapobiegania chorobom. W zależności od tego dokąd się wybierasz lekarz może zlecić wykonanie kilku szczepień. Szczepienia te chronią przed niektórymi powszechnie występującymi i potencjalnie bardzo groźnymi chorobami. Niektóre kraje nie zezwalają na wjazd osób, które nie poddały się pełnej serii szczepień przeciwko określonym chorobom.
Szczepienia obowiązkowe
Szczepionki przeciwko żółtej febrze (żółtej gorączce) są obecnie obowiązkowe przy wjeździe do większości krajów Afryki tropikalnej i Ameryki Południowej. Świadectwo szczepienia jest ważne przez 10 lat. Odporność uzyskuje się po 10 dniach od szczepienia.
Szczepienia zalecane
Najczęstszym zakażeniem są wirusowe zapalenie wątroby typu A i typu B. Aby uzyskać pełną ochronę przed WZW typu A oraz WZW typu B zgodnie ze schematem podstawowym, podaje się trzy dawki szczepionki skojarzonej – druga przypada po miesiącu od pierwszego podania, a trzecia po 6 miesiącach od pierwszej dawki. Częściową odporność uzyskujemy już po 4 tygodniach od przyjęcia pierwszej dawki. Nigdy zatem nie jest za późno, aby ochronić się na długie lata i rozkoszować bezpiecznym wyjazdem na urlop.
Dla podróżników i osób, które późno pomyślały o szczepieniach istnieje cykl szczepień według schematu przyspieszonego. Druga dawka szczepionki podawana jest po 7 dniach od przyjęcia pierwszej, a trzecia po 21 dniach. Dawkę uzupełniającą podaje się po 12 miesiącach od pierwszej dawki.
Pamiętajmy także, że wszyscy już zaszczepieni przeciwko żółtaczce wszczepiennej (WZW typu B) powinni zaszczepić się przeciwko żółtaczce pokarmowej (WZW typu A) – należy przyjąć dwie dawki szczepionki, przy czym drugą przyjmujemy w odstępie 6-12 miesięcy od pierwszej dawki.
Również zaszczepieni tylko przeciwko WZW typu A przed wyjazdem powinni zaszczepić się przeciwko WZW typu B – dwie dawki przyjmujemy w odstępie miesiąca przed wyjazdem,
a trzecią po 6 miesiącach od pierwszej dawki już po powrocie z urlopu.
Uodpornienie na zakażenie durem brzusznym jest wskazane dla osób wyjeżdżających na dłużej w wiejskie regiony tropikalne.
Należy także pamiętać o szczepionce przeciw tężcowi, która uodparnia na 10 lat.
Szczepionka przeciwko kleszczowemu zapaleniu opon mózgowych chroni na 3 lata, należy o niej szczególnie pamiętać wyjeżdżając do krajów Europy Środkowej i Wschodniej, Austrii, Czech, Słowacji i południowych Niemiec.
W krajach rozwijających się wciąż dużym zagrożeniem jest polio. Przed wyjazdem do kraju, w którym choroba występuje, należy się zaszczepić. Pamiętajmy, że przed podaniem szczepionki należy przejść badania lekarskie.
Przeciwwskazania
Osoby z chorobami infekcyjnymi przebiegającymi z wysoką gorączką oraz uczulone na jakikolwiek składnik szczepionki powinny unikać przyjmowania szczepionek. Należy pamiętać, że młodsi turyści, którzy byli szczepieni w dzieciństwie mogą być uodpornieni i nie muszą przyjmować kolejnych dawek szczepionek. Szczególnie dotyczy to tężca, błonicy i polio. Osoby uczulone na kurze białko nie powinny otrzymywać szczepionki przeciwko grypie, żółtej febrze, natomiast szczepionka przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu nie jest wskazana u osób uczulonych na jad pszczół i os.
Więcej informacji pod numerem infolinii Wszystko o Szczepieniach 0-801 109 509, czynnej od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-19.00 (koszt połączenia to jeden impuls według taryfy operatora) oraz na stronie www.szczepienia.pl. Informacje o malarii i jej profilaktyce znaleźć można na stronie www.malaria.com.pl.
Dodatkowe informacje:
Biuro prasowe GSK "Zaszczep zdrowie"
Agnieszka Sobczak, (22) 515 01 94, asobczak@compress.com.pl
Paweł Grabowski, (22) 515 00 08, pgrabowski@compress.com.pl
