Próchnica to istna plaga naszych czasów, która coraz częściej dotyka najmłodszych – obecnie jest najczęstszą chorobą przewlekłą wieku dziecięcego[1]. Do jej przyczyn zalicza się takie czynniki, jak dieta bogata w cukier, nieprawidłowa lub niewystarczająca higiena jamy ustnej czy zbyt rzadkie wizyty u stomatologa.
Badania pokazują, że próchnica to nie tylko choroba zębów, ale i całego organizmu – nieleczona może prowadzić do innych schorzeń, jak np. stany zapalne zatok, choroby serca, zapalenie migdałków czy opon mózgowo-rdzeniowych. Zarówno powstawaniu próchnicy, jak i jej przykrym konsekwencjom można jednak zapobiec – kluczowa jest odpowiednia profilaktyka stomatologiczna już od pierwszych miesięcy życia.
Jak zatem zadbać o prawidłowy stan zębów u dziecka i nie dopuścić do rozwoju próchnicy?
Higiena jamy ustnej to podstawa
Dbanie o higienę jamy ustnej dziecka powinno rozpocząć się jeszcze przed pojawieniem się zębów stałych, wówczas rodzic powinien przecierać dziąsła dziecka zwilżonym gazikiem. Po pojawieniu się zębów mlecznych powinno się je czyścić szczoteczką, wykonując ruchy okrężne. W przypadku zębów stałych należy zmienić ruchy szczoteczki na wymiatające od dziąsła do krawędzi zęba.
Kluczowa w utrzymaniu higieny jamy ustnej we wczesnym dzieciństwie jest rola rodzica – szczotkując zęby samodzielnie, dziecko może robić to niedokładnie, dlatego warto, aby do ok. 8 r.ż. to rodzic mył zęby swojemu dziecku. Zęby należy myć co najmniej dwa razy dziennie przez ok. 2-3 minuty.
– Warto zwrócić uwagę na dokładne wieczorne mycie zębów i unikać sytuacji, kiedy dziecko nie umyje ich przed snem. W takich przypadkach w nocy, ze względu na długi czas zalegania resztek pokarmowych w jamie ustnej i mniejszą produkcję śliny, która oczyszcza zęby, może dojść do namnożenia bakterii odpowiedzialnych za próchnicę. Warto również pamiętać, aby nie zaniedbywać zębów mlecznych, które wymagają leczenia – należy poświęcać im tyle samo uwagi, co zębom stałym. Mieszane uzębienie, czyli jednoczesna obecność w jamie ustnej zębów mlecznych i stałych trwa około 5-6 lat (od 5-6. do 11-12. r.ż.). W związku z tym nieleczona próchnica w zębach mlecznych może wpływać na kondycję zębów stałych, ponieważ obecne w jamie ustnej bakterie z ubytków próchnicowych mogą być przenoszone na niedojrzałe zęby stałe. Co więcej, usunięcie zaniedbanych zębów mlecznych może mieć dalsze konsekwencje dla prawidłowego wyrzynania się zębów stałych, przyczynić się do powstawania wad zgryzu i utrudniać rozwój mowy – mówi dypl. hig. stom Katarzyna Borkowska, enel-med stomatologia.
Pierwsza wizyta u dentysty
Pojawienie się pierwszych zębów mlecznych u dziecka, to dobry moment na wizytę adaptacyjną u lekarza stomatologa, która powinna się odbyć około 18. miesiąca życia. Podczas takiej wizyty lekarz zapozna dziecko z badaniem stomatologicznym oraz niespodziankami, jakie kryje gabinet. Celem takiej wizyty jest oswojenie dziecka z nowym miejscem, wypracowanie dobrej relacji z lekarzem oraz przygotowanie na późniejsze leczenie stomatologiczne.
Na wizycie adaptacyjnej może skorzystać również rodzic – lekarz stomatolog przekaże mu odpowiednie informacje i wskazówki na temat dbania o zęby dziecka, a także wyjaśni, jak często należy umawiać się na przegląd jamy ustnej, jaką pastę dobrać czy jak prawidłowo szczotkować zęby.
– Jak pokazują statystyki, aż 60 proc. opiekunów 3-latków nigdy nie zabrało dziecka na wizytę u stomatologa. Należy pamiętać, że niewiedza opiekuna może skutkować różnymi powikłaniami zdrowotnymi, takimi jak ubytki próchnicowe u dzieci w wieku przedszkolnym i młodszych. Z kolei u 9 proc. osiemnastolatków obserwuje się braki zębowe. To pokazuje, że potrzeba zwiększenia liczby i zakresu działań profilaktycznych pod kątem zdrowia jamy ustnej jest w naszym kraju ogromna. Warto zaznaczyć, że odbycie pierwszej wizyty u stomatologa przed ukończeniem 3. r.ż. oraz pozytywne nastawienie dziecka do lekarza stomatologa mogą znacznie wpłynąć na częstotliwość dalszych wizyt.– komentuje Piotr Flejszar, Polskie Towarzystwo Stomatologiczne.
Profilaktyka zdrowia jamy ustnej od małego
Codzienne zabiegi higienizacyjne, regularne wizyty u dentysty oraz odpowiednia, uboga w cukry dieta to podstawa w zapobieganiu próchnicy u najmłodszych. Profilaktyka stomatologiczna rozpoczyna się w domu oraz powinna być ukierunkowana i kontrolowana przez opiekunów dziecka. Wypracowanie dobrych nawyków od najmłodszych lat i dbanie o jamę ustną od wczesnych miesięcy życia dziecka będą sprzyjać zdrowym i mocnym zębom stałym w przyszłości.
Z pomocą mogą również przyjść ogólnopolskie akcje profilaktyczne, takie jak np. „Odczarowujemy wizytę u dentysty” zainicjowana przez enel-med stomatologia pod patronatem Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego. Od początku czerwca do końca sierpnia rodzice i ich pociechy będą mogli skorzystać z przeglądu stomatologicznego lub konsultacji do narkozy lub sedacji. Więcej szczegółów na Odczarowujemy uśmiech dziecka!
[1] http://www.czytelniamedyczna.pl/6414,ocena-stanu-i-trend-prochnicy-u-dzieci-5-7-i-12letnich-z-wojewodztwa-malopolskie.html
