Kiedy rodzice dowiadują się, że ich dziecko jest chore, a dodatkowo choroba wiąże się z wystąpieniem niepełnosprawności ruchowej, najpierw jest szok, a później rozpaczliwe szukanie pomocy. Jedną z podstawowych metod terapeutycznych, niezbędnych dla poprawy lub zapobiegnięcia pogorszeniu sprawności ruchowej, jest wcześnie podjęta i dobrze prowadzona rehabilitacja ruchowa.
Dobrze jest, jeśli dla rehabilitacji chorego dziecka wybieramy sprawdzoną i skuteczną metodę. Do takich metod o ugruntowanej pozycji w medycynie, należy metoda Vaclava Vojty – czeskiego profesora neurologii dziecięcej i rehabilitacji.
Jak powstała metoda Vojty?
Rehabilitacja metodą Vojty opiera się o kilka założeń wynikających z obserwacji poczynionych przez jej autora. Przez lata pracy z dziećmi, dr Vaclav Vojta zauważył, że u ludzi zdrowych rozwój ruchowy przebiega według ściśle określonego schematu, w którym w określonym wieku pojawiają się kolejne zdolności motoryczne. Ta powtarzalność schematów ruchowych i czasu ich rozwoju skłoniła profesora do postawienia tezy, że istnieje genetyczna matryca, identyczna dla wszystkich ludzi, według której rozwijają się funkcje motoryczne.
Vojta poszedł jednak jeszcze dalej w swojej koncepcji i stwierdził, że u dzieci ze schorzeniami neurologicznymi prawidłowa matryca funkcji motorycznych w mózgu także istnieje, jednak z powodu choroby, na przykład zmniejszonego lub zwiększonego napięcia mięśni, nie może być wywołana, gdyż dzieci nie są w stanie w takiej chorobie spontanicznie wykonać określonych ruchów. Co więcej, według koncepcji czeskiego profesora, wykonywanie przez chore dzieci nieprawidłowych ruchów sprawia, że powstaje w mózgu nowa, patologiczna matryca motoryczna i to według tej matrycy będą wykonywane kolejne ruchy. Założeniem metody Vojty jest uruchomienie prawidłowych wzorców ruchowych poprzez określoną zewnętrzną stymulację.
Jak to się robi w praktyce?
Na czym polega metoda Vojty?
Rehabilitację metodą Vojty rozpoczyna się od wizyty u wykwalifikowanego terapeuty, posiadającego certyfikat IVG (Międzynarodowego Stowarzyszenia Metody Vojty). Jest to bardzo ważne, gdyż tylko prawidłowe wykonywanie stymulacji u dziecka pozwala osiągnąć dobre efekty terapeutyczne i nie zrobić mu krzywdy.
Pierwszym elementem wizyty jest zawsze część diagnostyczna, pozwalająca ocenić problemy motoryczne dziecka i zasadność zastosowania metody Vojty. Druga część to część terapeutyczna oraz edukacyjna dla rodziców lub opiekunów, bo to oni będą codziennymi rehabilitantami swojego dziecka. Warto zaznaczyć, że metoda Vojty wymaga dużego zaangażowania i poświęcenia ze strony rodziców. Muszą oni bowiem nauczyć się prawidłowo przeprowadzać stymulacje ciała swojego podopiecznego, rozpoznawać czy ich zabiegi wywołują właściwe reakcje ruchowe, a nade wszystko regularnie, przez kilka do kilkunastu minut, 4 razy dziennie takie zabiegi wykonywać. Ponieważ metody Vojty trzeba się dobrze nauczyć, a ewentualne błędy bezwzględnie korygować, na początku stosowania tej terapii trzeba odwiedzać terapeutę metody Vojty minimum raz w tygodniu.
Co ważne, zabiegi rehabilitacyjne, którym poddawane jest dziecko, są całkowicie bezbolesne. Jest to jedno z ważnych założeń Vojty, który jako lekarz neurolog doskonale wiedział, że uczucie bólu blokuje dostęp wszelkich innych bodźców do mózgu człowieka, zatem gdyby stymulacje były bolesne, nie mogłyby w żaden sposób osiągnąć zakładanego rezultatu. Czasem rodzice martwią się, że dziecko broni się, a nawet płacze podczas wykonywanych ćwiczeń. W metodzie Vojty reakcje takie są zupełnie naturalne i nie wynikają z uczucia bólu, ale ze zwykłej reakcji obronnej, wszak wykonywane stymulacje są dla dziecka męczące, powodujące dyskomfort, a przede wszystkim wymuszane.
Jakich efektów można oczekiwać?
Efekty jakie można osiągnąć dzięki metodzie Vojty zależą w dużej mierze od rodzaju schorzenia, w którym jest stosowana (zaburzenia neurologiczne, choroby mięśniowe, choroby układu kostno-szkieletowego) oraz od wieku dziecka w momencie rozpoczęcia rehabilitacji. Ogólna zasada mówi, że im wcześniej podejmie się rehabilitację, tym efekt jest lepszy, ale trzeba wiedzieć, że metoda Vojty nie ma ograniczeń wiekowych. Przy konsekwentnym stosowaniu, czasem po kilku tygodniach, czasem kilku miesiącach można zauważyć, że dziecko zaczyna samodzielnie wykonywać ruchy, z którymi do tej pory miało problem.
Dzięki metodzie Vojty można także uzyskać poprawę w zakresie postawy ciała, pionizacji dziecka, czy zahamowania powiększania się skoliozy, a niekiedy także i jej zmniejszenie się. Przed rozpoczęciem rehabilitacji zawsze warto na początku zapytać terapeutę, który zbadał dziecko, jakich efektów możemy oczekiwać, a czego raczej nie powinniśmy się spodziewać.
Przed wybraniem metody rehabilitacyjnej naszego dziecka zawsze warto poczytać o różnych możliwościach, rozważyć za i przeciw każdej z nich i wybrać tę najlepiej odpowiadającą naszym oczekiwaniom. Metoda Vojty jest rzeczywiście ciekawą, skuteczną propozycją rehabilitacji ruchowej.
