Zaburzenia powodują większą skłonność do grzybicy i infekcji bakteryjnych; złe czucie i osłabiona bariera obronna mogą mieć fatalne następstwa, a brak kontroli może doprowadzić do powstania tzw. stopy cukrzycowej, grożącej amputacją kończyny.
- Najważniejsze środki ostrożności
- Nie chodzić boso, nawet w domu! Stopy diabetyka mają obniżony próg bólowy, który normalnie sygnalizuje drobne okaleczenia.
- Nosić dobrze dopasowane obuwie z miękkiej skóry, skarpety, pończochy z materiałów naturalnych (bawełna, wełna).Chory może nie czuć, że buty są ciasne, a skarpeta pofałdowana.
- Kontrolować, czy w butach i skarpetkach nie ma kamyków lub innych „ciał obcych”.
- Jeżeli jest to możliwe, buty codziennie zmieniać, pozwalając jednej parze przez dzień "odpocząć”. Zapobiega to szerzeniu się grzybicy stóp.
- Co należy robić codziennie
- Codziennie dokładnie oglądać stopy. Jeżeli chory nie może robić tego sam, powinien poprosić kogoś o pomoc. Najmniejsze zmiany trzeba zgłaszać lekarzowi rodzinnemu i pokazywać mu stopy przy każdej wizycie.
- Całe ciało codziennie myć pod prysznicem. Temperaturę wody ustawiać termostatem i sprawdzać w zgięciu łokciowym. Prysznic kończyć polewaniem stóp i podudzi zimną wodą. To wzmacnia i uodparnia skórę, dobrze wpływa na naczynia żylne nóg.
- Nie stosować w domu kąpieli samych stóp. Skóra chorego nie pozwala na właściwą ocenę temperatury. Zbyt gorąca woda może spowodować oparzenia. Jeżeli chcemy koniecznie "wymoczyć” nogi trzeba mierzyć temperaturę wody. Wskazana – nie wyższa niż 30-35°C. Czas kąpieli – nie dłuższy, niż 3 minuty.
- Dokładnie suszyć stopy. Szczególną uwagę zwracać na przestrzenie między palcami. W razie stwierdzenia grzybicy konieczne jest stosowanie raz dziennie maści przeciw grzybiczej. Profilaktycznie stopy dwa razy dziennie masować wcierając np. piankę Allpresan. Sucha i łuszcząca się skóra sprzyja tworzeniu grzybicy, redukuje i tak słabe odczuwanie bólu.
- Nie skracać paznokci nożyczkami, używać do tego celu pilniczka; nie zaokrąglać boków – grozi to wrastaniem paznokcia.
- Zgrubiały naskórek usuwać pumeksem. W przypadku szybkiego rogowacenia korzystać z pomocy specjalisty do spraw pielęgnacji stóp.
- W przypadku zimnych stóp, nie rozgrzewać ich za pomocą kąpieli ani poduszki elektrycznej. Istnieje groźba oparzenia. Stopy lepiej masować i gimnastykować.
- Diabetycy często mają na nogach żylaki. Przy konieczności noszenia rajstop przeciwżylakowych palce muszą oni odkrywać, a stopy jeszcze częściej kontrolować.
- O każdym nawet małym odchyleniu szybko informować lekarza. Lepiej zrobić to o jeden raz za dużo i usłyszeć, że wszystko jest w porządku niż doprowadzić do powstania stopy cukrzycowej.
- Jak pielęgnować paznokcie u stóp u chorego na cukrzycę?
Płytka paznokciowa normalnie jest zaokrąglona. Paznokieć rośnie w łożysku, płytka jest systematycznie wypychana do przodu. Przy zaburzeniach krążenia rośnie wolniej, co daje szanse grzybom zasiedlenia się w miękkim i cienkim paznokciu. Szczególny problem to wrastanie kantów, nadmiernie i niewłaściwie skracanych. Wrastanie jest bardzo bolesne i może doprowadzić do powstania zaplenia. W zaawansowanej neuropatii cukrzycowej może przebiegać bezboleśnie i być za późno diagnozowane. Diabetycy, mający problem z wrastającymi paznokciami, muszą zwracać uwagę na zmiękczanie okolic przypaznokciowych i korzystać z fachowej pomocy. U chorych na cukrzycę nie należy przeprowadzać żadnych zabiegów operacyjnych przy płytce paznokciowej. Również zrywanie paznokci jest dzisiaj – także u osób zdrowych – zupełnie nie na czasie.
dr Mirosława Gałęcka
Powszechny Program Profilaktyczny „Zdrowe Nogi”
