Owrzodzenia w jamie ustnej są bolesnymi rankami, ubytkami błony śluzowej najczęściej pojawiającymi się na policzku, języku czy wewnętrznej stronie warg. Często są bardzo bolesne i utrudniają proste czynności jak jedzenie czy mówienie. Ich wygląd jest charakterystyczny – mają biały lub szary środek i otacza je czerwony pierścień. Powody występowania aft mogą być różne.
Zazwyczaj są skutkiem wcześniejszego uszkodzenia mechanicznego błony śluzowej np. w wyniku przygryzienia. Mogą być też wynikiem nieprawidłowej higieny jamy ustnej czy stresu. Owrzodzenia występują pojedynczo lub w grupach i nawet po ich wyleczeniu może dojść do nawrotu. Do czynników, które sprzyjają ponownemu pojawieniu się aft należy stres, zmiany hormonalne u kobiet w trakcie cyklu czy podrażniające pasty do zębów. W większości wypadków ranka goi się sama bez konieczności konsultacji lekarskiej. Aby szybciej do tego doszło możemy skorzystać z prostych wskazówek.
Dbanie o miejsce owrzodzenia
Przede wszystkim powinniśmy zwracać uwagę, aby niepotrzebnie nie podrażniać ubytku w błonie śluzowej. Będzie to wzmagało stan zapalny i zwiększy ból. Higienę jamy ustnej musimy przeprowadzać wyjątkowo delikatnie. Szczoteczkę do zębów powinniśmy wymienić na bardzo miękką tak aby w trakcie jej użycia, przez przypadek, nie podrażnić uszkodzonego miejsca. Warto też sięgnąć po delikatniejszą pastę do zębów – bez SLS (silny detergent syntetyczny, mogący podrażniać błonę śluzową). Unikajmy też produktów spożywczych, które niepotrzebnie spowodują szczypanie i zwiększą stan zapalny, dlatego na czas gojenia wyeliminujmy z diety kwaśne i ostre produkty.
Domowe sposoby – bez wizyty w aptece
Wśród sposobów domowych możemy przede wszystkim wymienić płukanie jamy ustnej roztworem soli. Pozwala to na dezynfekcję afty, zapobiegając tym samym pogorszeniu. Roztwór do płukania ust przygotowujemy z 1/2 łyżeczki soli kuchennej rozpuszczonej w szklance ciepłej wody. Ważne jest aby stężenie soli nie było zbyt wysokie, bo podrażni aftę. Dla złagodzenia słonego smaku roztworu możemy dodać szczyptę sody oczyszczonej. Usta płuczemy dokładnie roztworem i wypluwamy, nie połykamy. Działanie antybakteryjne ma również woda utleniona, którą możemy wykorzystać do dezynfekcji owrzodzenia. Nie stosujemy jej miejscowo i bez rozcieńczenia, gdyż spowoduje to wysuszenie chorego miejsca i może przyczynić się do zaostrzenia stanu zapalnego. Płukankę przygotowujemy z 1 łyżeczki wody utlenionej na 50 ml wody (około 1/5 szklanki). Roztworu nie połykamy!
Leki i preparaty na afty dostępne bez recepty
Owrzodzeniu towarzyszy nieprzyjemny ból, utrudniający mówienie, jedzenie, picie czy mycie zębów. Dlatego przy aftach często musimy sięgać po środki przeciwbólowe lub łagodzące, abyśmy mogli normalnie funkcjonować. W aptece znajdziemy liczne produkty stworzone specjalnie do leczenia aft. Na uwagę zasługują preparaty zawierające w swoim składzie składniki tworzące warstwę ochronną na powierzchni uszkodzenia (np. poliwinylopirolidon, kwas hialuronowy), dzięki czemu ranka nie jest podrażniana w trakcie codziennych czynności jak jedzenie czy mycie zębów. Dodatkowo preparaty tego typu posiadają liczne związki pochodzenia naturalnego jak np. aloes zwyczajny czy kwas hialuronowy, które wspomagają naturalny proces gojenia owrzodzenia (przykładem tego typu środków jest Anaftin). Preparaty na afty możemy kupić w aptece pod rożnymi postaciami (żelu, spray‘u, płynu do płukania ust). Różne sposoby aplikacji umożliwiają wybór tego, który umożliwi skuteczne dotarcie związków leczniczych do ranki, w zależności od jej lokalizacji w jamie ustnej.
