Czy witaminy wzmacniają organizm?

Witaminy są to związki niezbędnie potrzebne dla wzrostu, rozwoju oraz prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych naszego organizmu. Nie są one źródłem energii ani nie stanowią strukturalnych składników naszych tkanek. Ponieważ organizm nie umie ich wytwarzać, muszą być dostarczone z pożywieniem w gotowej postaci lub w formie prowitamin, które w procesie przemian metabolicznych uzyskują pełną aktywność biologiczną. Czynniki te biorą udział w procesach utleniania i redukcji, uczestniczą w metabolizmie węglowodanów, tłuszczy, przemianach aminokwasów, mając wpływ na wszystkie układy organizmu, w tym na układ hormonalny, nerwowy, odpornościowy i układ krążenia.

Ile witamin?
Niedobór witamin (hypowitaminoza) prowadzi do zaburzeń tych procesów i możliwości wystąpienia różnych chorób dystroficznych (n.p. szkorbut, dystrofie nerwowe, krzywica, niedowidzenie wieczorne). Niedobory witamin obniżają także sprawność układu odpornościowego. Nie oznacza to jednak, że zwiększanie podaży witamin w jakiś szczególny sposób może ponad normalną miarę aktywizować funkcje ustroju. Nadmierne spożycie lub przedawkowanie niektórych witamin (hyperwitaminoza) może być szkodliwe i może stać się przyczyną schorzeń z objawami zatrucia włącznie.

Podział witamin
Witaminy dzielimy na rozpuszczalne w wodzie (B1, B2 , B5, B6, B12,PP, C, H, kwas foliowy) oraz rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K). Witaminy rozpuszczalne w wodzie są gromadzone w organizmie w niewielkim stopniu, dlatego dawka pokarmowa powinna zawierać ich optymalną ilość. Substancje te są głównie dostarczane z produktami pochodzenia roślinnego, owocami, warzywami, ziemniakami, produktami zbożowymi – kaszą i mąką. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą być magazynowane w organizmie,  toteż w większym stopniu możemy tolerować ich okresowy niedobór. Źródłem ich są oleje roślinne, kiełki pszenicy i soi, orzechy i ryby morskie.

Szczególną rolę w zachowaniu zdrowia odgrywają tzw. "witaminy antyoksydacyjne", beta-karoten (prowitamina A) oraz witamina E i C. Dzięki antyoksydacyjnej aktywności przeciwdziałają one szkodliwemu oddziaływaniu tłuszczy pochodzenia zwierzęcego, wykazując działanie przeciwmiażdżycowe a także przeciwnowotworowe. Zalecane normy dietetyczne dla poszczególnych witamin zależą od wieku, płci i aktywności fizycznej, ustalane są przez National Academy of Science, Food and Nutrition Bard w USA, a w Polsce przez Instytut Żywności i Żywienia i podawane do powszechnej wiadomości z określeniem dawki dobowej i bezpiecznej maksymalnej dawki witamin nie powodującej ryzyka efektów ubocznych.

Brak cynku i miedzi może negatywnie wpłynąć na odporność organizmu, narząd wzroku czy układ krwiotwórczy
Niedobory dietetyczne składników mineralnych, zwłaszcza tych mniej znanych jak cynk i miedź – które odpowiedzialne są między innymi za ogólną odporność organizmu, odpowiednie funkcjonowanie narządu wzroku czy w przypadku miedzi za układ krwiotwórczy oraz układ kostny – także zdarzają się stosunkowo często. Również w ich przypadku ważne są dawki i wzajemne proporcje, dlatego przyjmowanie gotowego preparatu zawierającego pełen ich zestaw jest sporym ułatwieniem. Warto pamiętać, że niewielki ale długotrwały niedobór właśnie cynku, czy miedzi może prowadzić do przykrych zaburzeń dotykających wielu układów naszego ciała.

Jeśli nie jesteśmy pewni, czy odżywiamy się prawidłowo, a zwłaszcza gdy dręczą nas częste infekcje, zaburzenia gojenia, nawracające zapalenia błon śluzowych czy złe samopoczucie to warto sięgnąć po kompleksowy zestaw witamin i składników mineralnych. Oczywiście po wykluczeniu innych przyczyn tych dolegliwości przez lekarza. Także jeśli nie odczuwamy żadnych nieprawidłowości warto wspomóc nasz organizm składnikami, które są mu potrzebne.

Moc kompleksowych preparatów witaminowo minerałowych
Okres zimy i nadchodzącej wiosny, czasu naturalnych zmian klimatycznych, sprzyja infekcjom i przeziębieniom. Szczególnie, w tym okresie nasze pożywienie jest zubożone, gotowane, przez co pozbawiane niestety składników mineralnych i witamin. Ponadto leki przyjmowane regularnie np. środki antykoncepcyjne, uspakajające czy antybiotyki mogą zaburzać przyswajanie i magazynowanie witamin w organizmie. Warto więc wzmocnić nasz organizm witaminami i składnikami mineralnymi, korzystając także z preparatów wielowitaminowych dostępnych na rynku farmaceutycznym, które kompleksowo dbają o nasze zdrowie, ponieważ w swoim składzie zawierają często ponad 30 witamin i składników mineralnych.

Bezpieczne kompozycje witaminowe
Te kompozycje różnych witamin dobrane są w proporcjach odpowiadających szczególnym potrzebom naszych, różnych przecież, organizmów. Możemy tu znaleźć zestawy uniwersalne, a także dobrane dla dzieci i młodzieży (z uzupełnieniem w zawartość żelaza i wapnia), dla osób aktywnych fizycznie (sportowcy), dla kobiet, dla kobiet w okresie ciąży oraz dla osób starszych. Zaletą przyjmowania witaminowych preparatów złożonych i wzbogaconych w składniki mineralne, jest ułatwienie korzystania z nich – zazwyczaj wystarcza jedna drażetka dziennie, zawierająca właściwe proporcje różnych składników. Taki układ wpływa też korzystnie na lepsze wchłanianie witamin i optymalne wykorzystanie ich przez organizm.  Warto tu wspomnieć, że w naszym, często wysoko przetworzonym pożywieniu, zawartość niezbędnych witamin ulega znacznemu obniżeniu w technologicznym procesie przetwarzania.

Do urozmaiconej diety warto zatem dodać preparaty zawierające witaminy i mikroelementy, te niezbędne składniki, których braki odczuwamy szczególnie w zimie. Dostosujmy dobór witaminowych i mineralnych uzupełnień do naszych indywidualnych potrzeb wynikających z wieku, płci i stanu zdrowia. Posłuchajmy w tym względzie rady naszego lekarza lub farmaceuty.

Autor tekstu, Dr n. med. Wanda Stankiewicz, ekspert główny Centrum Informacji o Przeziębieniu i Grypie