- Naskórek (wielowarstwowy zrogowaciały płaski nabłonek),
- Skóra właściwa ( tkanka łączna bogata we włókna), Tkanka podskórna (podskórna tkanka tłuszczowa, sięgająca do ogólnej powięzi ciała).
Naskórek (złożony z 5 warstw komórek) w 90 procentach tworzą keratynocyty, które z czasem ulęgają przekształceniu w komórki zrogowaciałe. Powstałe komórki tworzą warstwę rogową. Naskórek dodatkowo zawiera komórki układu barwnikowego, komórki układu immunologicznego i obwodowego układu nerwowego. Naskórek wytwarza tzw. przydatki skóry, tj.: włosy, paznokcie, gruczoły łojowe, gruczoły potowe. Natomiast skóra właściwa jest zbudowana z włókien kolagenowych sprężystej tkanki łącznej, która amortyzuje urazy mechaniczne.
W obrębie skóry właściwej znajdują się naczynia krwionośne i zakończenia nerwowe. Tkanka podskórna jest trzecią z warstw, które tworzą skórę. Składa się z tkanki tłuszczowej i łącznej. Około 60 procent całej masy tłuszczu ustrojowego znajduje się właśnie w tkance podskórnej.
Skóra noworodków i niemowląt jest cienka, delikatna i nie w pełni dojrzała. Jest także nieco inaczej unerwiona i unaczyniona niż skóra osoby dorosłej. Granica skóro – naskórkowa jest cieńsza niż u dorosłych, chociaż budowa błony podstawowej jest całkowicie ukształtowana. Mieszki włosowe są w pełni wykształcone. Mieszek włosowy jest jasny, cienki, wypada pomiędzy 2 a 3 miesiącem życia, a następnie odrastają włosy bardziej gęste, ciemniejsze i grubsze. Gruczoły łojowe są również dobrze ukształtowane, o czym świadczy wydzielanie z nich serowatej masy. Gruczoły potowe ekrynowe są podobne do tych, jakie występują u dorosłych, jednak ich czynność wydzielnicza jest niewykształcona. Gruczoły potowe apokrynowe są niedojrzałe i rozwijają się dopiero w okresie dojrzewania płciowego. Paznokcie noworodków są cieńsze niż u dorosłych i niedojrzałe, ale maja już prawidłowa budowę. Skóra właściwa noworodków jest niedojrzała, elastyna jest rozwinięta niewystarczająco. Dojrzewanie elastyny zachodzi około 3. roku życia. Dobrze wykształcona jest tkanka podskórna zbudowana z maleńkich zrazików komórek tłuszczowych.
We wczesnym etapie rozwoju niemowlęcia, jego skóra jest jednym z najważniejszych narządów zmysłów. Niedojrzała, cienka i wrażliwa skóra niemowlęcia sprawia, że dziecko bardziej intensywnie odbiera otaczający je świat.
Podsumowując, różnice w budowie skóry dziecka i osoby dorosłej dotyczą: wielkości powierzchni, dojrzałości poszczególnych warstw, rozmieszczenia i wielkości gruczołów, typu owłosienia. Cienki, niedojrzały naskórek, jego większa przepuszczalność, większa ilość wody w naskórku i skórze właściwej, wzmożona przeznaskórkowa utrata wody, upośledzona termoregulacja, zmniejszenie ilości i składu lipidów, neutralne pH skóry powodują, że skóra dziecka jest szczególnie narażona na czynniki sprzyjające podrażnieniu, wysuszeniu i zakażeniom. Z drugiej strony skóra noworodka to ideał – gładka, miękka, elastyczna, niezniszczona przez działanie czynników zewnętrznych, dlatego też wymaga szczególnej opieki.
Piśmiennictwo:
Dermatologia pediatryczna / pod red. Mieczysławy Miklaszewskiej i Feliksa Wąsika ; [aut. Rafał Białynicki-Birula et al.]. T. 2. – Wrocław : "Volumed" , cop. 2000. – XXVI, 733, [1] s. : il. (w tym kolor.) ; 25 cm. – (Seria Specjalistyczna)
Pediatria polska 2/94, Danuta Rosińska – Borkowska , Leczenie zewnętrzne kortykosterydami u dzieci z uwzględnieniem skóry dziecięcej w różnych okresach jej rozwoju
