"Dzielimy je generalnie na dwie grupy: bóle pierwotne (samoistne) i wtórne, czyli będące następstwem przebytych chorób" – tłumaczy kierownik Kliniki Neurologicznej w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie, prof. Adam Stępień. – "Te pierwsze stanowią 90 procent wszystkich bólów głowy. Ich przyczyny w zdecydowanej większości nie są jeszcze znane".
NAPIĘCIOWE SĄ NAJCZĘSTSZE
Wśród prawie 200 rodzajów bólu głowy specjaliści wyróżniają m.in. migrenę, ból głowy typu napięciowego, klasterowy ból głowy (tzw. ból Hortona), bóle głowy pourazowe, związane z chorobami naczyniowymi i innymi chorobami mózgu, z działaniem substancji chemicznych (np. leków) lub ich odstawieniem, z zakażeniami, uszkodzeniami nerwów, chorobami w obrębie czaszki, szyi, oczu, uszu, nosa, zatok przynosowych lub jamy ustnej…
Najczęstszymi w grupie bólów pierwotnych są napięciowe bóle głowy.
Mogą one trwać od pół godziny do kilku dni. Sprzyjają im emocje – stany niepokoju lub napięcia wewnętrznego (stres), brak snu, duża ilość papierosów, alkohol, miesiączka, zmiany atmosferyczne. Ból taki – w przeciwieństwie do migreny – obejmuje obie połowy głowy. Ma charakter tępy, rozlany, nie pulsuje. Przyczyna powstawania napięciowych bólów głowy nie jest znana. Istnieje wiele teorii, jednak żadna z nich nie została udowodniona.
Na drugim miejscu plasuje się migrena. Jest ona jednym z najlepiej jak dotąd poznanych rodzajów bólu głowy.
MIGRENA – KOBIECA PRZYPADŁOŚĆ
Z powodu migreny najczęściej cierpią kobiety. Bywa dziedziczna. Cierpi na nią ok. 10 procent Polaków. Migreną nazywa się napadowy, nawracający ból głowy, zwykle jednostronny, któremu towarzyszą mdłości, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięk. "Od połowy ubiegłego stulecia wiadomo już, że podłożem tej dolegliwości są zaburzenia reaktywności naczyń mózgowych – ich nadmierne zwężenie, a następnie rozszerzenie" – mówi prof. Stępień.
Jak wyjaśnia specjalista, w przebiegu napadu migreny dochodzi do pobudzenia pewnych struktur w ośrodkowym układzie nerwowym. Powoduje to powstanie tzw. neurogennego zapalenia, czyli odczynu zapalnego wokół naczyń.
"Szlaki nerwowe docierające do łożyska naczyniowego powodują rozszerzenie naczyń. W efekcie dochodzi do obrzęku ściany naczyń krwionośnych i przedostawania się na zewnątrz komórek zapalnych" – tłumaczy profesor. – "To z kolei powoduje podrażnienie zakończeń włókien nerwowych otaczających ścianę naczynia, co generuje bodziec bólowy" – dodaje.
Mdłości i wrażliwość na światło lub dźwięki są skutkami podrażnienia określonych struktur w pniu mózgu, np. w przypadku mdłości – podrażnienia jąder układu autonomicznego w pniu mózgu. Pień mózgu to struktura łącząca między półkulami mózgu i rdzeniem kręgowym, w którego obrębie znajdują się ośrodki odpowiedzialne za funkcjonowanie najważniejszych dla życia czynności: oddychania, pracy serca, przemiany materii czy regulacji temperatury.
UWAGA NA JEDZENIE!
"Pewne rodzaje produktów spożywczych mogą sprzyjać pojawieniu się migreny" – informuje prof. Stępień. – "Wśród nich są wino, czekolada, kakao, mleko, ser, orzechy, jaja oraz produkty zawierające w swym składzie glutaminian sodu".
Glutaminian sodu (czyli sól jednosodowa kwasu glutaminowego) to obecnie niezwykle popularny na świecie chemiczny komponent żywności. Zwany jest on na Wschodzie "Aji-no-moto", czyli "istota smaku". W 1908 roku japoński uczony Kikunae Ikeda wyizolował z wodorostu, zwanego listownicą japońską, substancję nadającą jej specyficzny smak – właśnie kwas glutaminowy. Może on niekorzystnie wpływać na organizm człowieka – powodować zawroty głowy, palpitacje serca, potliwość, uczucie niepokoju.
BÓL KLASTEROWY NAJBARDZIEJ DOTKLIWY
Jednym z najbardziej dotkliwych rodzajów bólu głowy jest jednak tzw. ból klasterowy.
Odczuwany jest on jako silny ból jednostronny, paląco-kłujący, który trwa do trzech godzin. Zazwyczaj lokalizuje się w okolicy oczodołu lub skroni, ale może też promieniować aż do ucha, szczęki i potylicy.
Towarzyszą mu łzawienie i zaczerwienienie oczu, wyciek z nosa, wzmożona potliwość twarzy, niekiedy także opadnięcie powieki i zwężenie źrenicy po bolącej stronie. Może powtarzać się co 1-3 dni i trwać od 4 do 8 tygodni. Częściej występuje on u mężczyzn niż u kobiet i rzadko przyjmuje postać utrwaloną.
