Ból brzucha u nastolatków niezwykle często ma podłoże emocjonalne. Dorastający człowiek miewa poczucie bycia innym, gorszym od kolegów, boi się braku akceptacji rówieśników. Dodatkowymi czynnikami stresującymi jest obawa przed szkolnymi sprawdzianami, strach przed nauczycielem lub jego spotkaniem z rodzicami.
Zdaniem wielu pediatrów układ pokarmowy, a szczególnie żołądek i jelita, najszybciej reagują na stresy młodych ludzi. Bóle skurczowe związane ze zbyt napiętymi partiami mięśniówki często, po wykluczeniu schorzeń o charakterze organicznym oraz nocne moczenie się są sygnałem trudnej sytuacji w jakiej znajduje się nasze dziecko.
Niestety nie wszyscy wyrastają z bólu brzucha na tle nerwowym. Często w życiu dorosłym reagujemy na stres „ zajadaniem stresu”, czyli uczuciem ssania w żołądku w ciężkiej sytuacji lub wręcz przeciwnie – tracimy apetyt mając wrażenie zaciśniętego żołądka. Często przyczyną bolesnych skurczów żołądka (części żołądka tzw. trzonu żołądka) jest spożywanie pokarmu w pośpiechu, głodzenie się jak również spożywanie zbyt obfitych posiłków. Ważne jest również regularne spożywanie posiłków, gdyż rozciąganie ścian ściśniętego po wielogodzinnym poście żołądka może wywołać ból.
Nadmierna wrażliwość na rozciąganie ścian żołądka przez pokarm, uzależniona od bardzo indywidualnych cech danej osoby, może powodować odczuwanie bólu żołądka, uczucia pełności, mimo, że zjedzona porcja pokarmu była bardzo mała.
Niektóre leki roślinne jak np. Iberogast zmniejszają nadwrażliwość na ból, dzięki czemu zmniejsza się odczuwanie bólu. Ponadto zawarte w nim ekstrakty roślinne ułatwiają i regulują transport pokarmu w prawidłowym kierunku w odpowiednim czasie w całym przewodzie pokarmowym. Działa rozkurczowo na zbyt napięte (w wyniku stresu lub zbyt szybkiego jedzenia mięśnie) żołądka i jelit. Iberogast to lek, który od lat znajduje się na pierwszym miejscu w Niemczech w kategorii leków na dolegliwości przewodu pokarmowego, a sukces swój zawdzięcza wyjątkowemu połączeniu ekstraktów roślinnych w tym wyciągu z Iberis Amara.
Roślina ta znana była już w starożytności, w swoich pracach opisywali ją m.in. Galen i Pliniusz. Współczesne badania kliniczne potwierdziły unikalny wpływ Iberis amara na pracę żołądka i jelit.
Osoby skarżące się na ból brzucha powinny szukać przyczyny u gastrologa. Czasem okazuje się, że pomimo wykonania wielu specjalistycznych badań lekarze nie potrafią określić przyczyny bólu. W takim przypadku mówi się o zespole jelita drażliwego lub wrażliwego. Pozornie układ pokarmowy działa bez zarzutu, jednak pacjentki (kobiety częściej od mężczyzn cierpią na tą dolegliwość) wciąż odczuwają ból, który dezorganizuje im życie prywatne i zawodowe.
Grille, wesela i letnie ucztowanie
Lato to okres intensywnego biesiadowania. W tym okresie częściej sięgamy po grillowane, ostro przyprawiane mięso czy nieznane egzotyczne potrawy. Tradycja weselna nakazuje jeść obficie, a gospodarze prześcigają się w pomysłach na smakowite dania. Będą na wakacjach w odległych krajach z ciekawością kosztujemy nieznanych nam specjałów. Nic dziwnego, że po odejściu od stołu cierpimy na wzdęcia, nieprzyjemne uczucie pełności czy zgagę. Niby wiemy, że warto wszystkiego skosztować nakładając na talerz małe porcje…ale często próbujemy najeść się na zapas!
Miłe złego początki
Nadmierne spożycie pokarmów lub pokarmy trudne do strawienia mogą często zalegać w żołądku, wywierając nacisk na jego ściany. Oznacza to ciągły sygnał dla organizmu, aby zwiększać wydzielanie kwasu solnego, niezbędnego do procesu trawienia. Nadmiar kwasu solnego w połączeniu z przejedzeniem powoduje zarzucanie treści pokarmowej do żołądka. A to powoduje nieprzyjemny posmak w ustach czy nieświeży oddech. Inną przyczyną zgagi może być fakt, że dolny zwieracz przełyku nie funkcjonuje prawidłowo, np. jego mięśnie nie domykają się całkowicie. Także spożywanie niektórych pokarmów, np. słodyczy, wina, owoców, jak również palenie papierosów u niektórych osób może wywoływać zwiększone wydzielanie kwasu solnego, a w rezultacie zgagę.
Zgagę i cofanie treści pokarmowej może wywołać zwiotczenie mięśni żołądka, które nie są w stanie przesunąć treści pokarmowej do dwunastnicy. Nacisk wywierany na dolny zwieracz przełyku (mięsień oddzielający przełyk od żołądka) powoduje, że kwaśna treść pokarmowa jest zarzucana do przełyku.
Natura przychodzi z pomocą
Można sięgnąć po naturalne, roślinne ekstrakty, które łagodzą efekty przejedzenia. Jednym z najbardziej cenionych jest wyciąg ze świeżej rośliny Iberis amara – zwiększa napięcie mięśni żołądka i jelit w niepobudzonych lub słabo pobudzonych odcinkach przewodu pokarmowego, przez co łagodzi objawy uczucia pełności i wzdęcia. Roślina Iberis amara znana była już w starożytności, w swoich pracach opisywali ją m.in. Galen – wybitny lekarz rzymski żyjący w II w. n. e., a także Pliniusz, historyk i pisarz, który jako pierwszy zastosował nazwę Iberis. Nazwa wskazuje na pochodzenie rośliny z okolic Półwyspu Iberyjskiego, amara oznacza „gorzki w smaku”. Współczesne badania kliniczne potwierdziły unikalny wpływ Iberis amara na zwiększanie napięcia mięśni żołądka i jelit.
- Wyciąg z korzenia arcydzięgla – działanie spazmolityczne (rozkurczowe), szczególnie na żołądek oraz działanie hamujące wydzielanie kwasu solnego.
- Wyciąg z kwiatu rumianku – działanie przeciwzapalne, spazmolityczne, wiatropędne
- Wyciąg z owocu kminku – działanie wiatropędne, spazmolityczne i bakteriostatyczne.
- Wyciąg z owocu ostropestu plamistego – działanie wiatropędne, ochronne na komórki żołądka i wątroby.
- Wyciąg z liści melisy – działanie uspokajające, wiatropędne, spazmolityczne, przeciwzapalne.
- Wyciąg z liści mięty pieprzowej – działanie lekko przeciwbólowe, przeciwwymiotne, spazmolityczne, wiatropędne, dezynfekujące.
- Wyciąg z ziela glistnika – działanie spazmolityczne, zwiększające napięcie mięśni żołądka i jelit, przeciwzapalne, bakteriostatyczne.
- Wyciąg z korzenia lukrecji – działanie przeciwzapalne, spazmolityczne.
Dolegliwości żołądkowo-jelitowe – najczęstsze przyczyny
Praca przewodu pokarmowego to rozdrabnianie porcji pokarmu, poddawanie ich obróbce chemicznej przy pomocy wydzielanych substancji m.in. soku żołądkowego, wchłanianie niezbędnych składników odżywczych i przesuwanie treści pokarmowej w odpowiednim kierunku.
Jednymi z najczęstszych problemów ze strony przewodu pokarmowego jest ból brzucha – a dokładniej ból żołądka lub zlokalizowany niżej ból jelit. Ta dolegliwość może mieć wiele przyczyn, np. ból żołądka może być wywołany przez nadmierny skurcz mięśni żołądka lub jego stan zapalny. Odczucie pieczenia często jest połączone ze zgagą. Zgaga, czyli cofanie się kwaśnej treści pokarmowej do przełyku może być wywołana nadmiarem kwasu solnego, ale także zaleganiem pokarmu w żołądku.
Powodem dolegliwości żołądkowo-jelitowych może być również stres. Wiele osób w stresujących sytuacjach ma ochotę coś zjeść, lub wręcz przeciwnie, nie czuje głodu. Uczucie zaciśniętego żołądka to tez jeden z objawów przeżywania silnego stresu.
Inne przyczyny bólu brzucha to nieprawidłowa dieta, głodzenie się jak również spożywanie zbyt obfitych posiłków, nieregularne spożywanie posiłków. To również zaburza pracę żołądka i jelit.
Szacuje się, że 70% dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego związanych jest z zaburzonymi ruchami przewodu pokarmowego żołądka i jelit, 10% jest wynikiem nadmiernej produkcji kwasu solnego a pozostałe dolegliwości mogą być spowodowane m.in. stanem zapalnym.
Wynika z tego, że wiele osób mających zgagę myli się sądząc, że jest to wynik zbyt dużego wydzielania soków żołądkowych. Sięgają po leki zobojętniające kwas żołądkowy, ale jeśli problem tkwi w zbyt słabej motoryce jelit, to objawy znów szybko się pojawią. Ponadto zobojętnienie kwasów żołądkowych powoduje ich ponowne wydzielanie w dodatkowej ilości, gdyż są one niezbędne do trawienia. W takim przypadku jedynie przesunięcie zawartości żołądka i jelit usunie problem.
Ważna harmonia
Cały skomplikowany proces trawienia jest możliwy dzięki skurczom i rozkurczom mięśni żołądka i jelit. Ruchy przewodu pokarmowego, inaczej motoryka to ruchy skurczowe i rozkurczowe mięśniówki żołądka i jelit, które są całkowicie niezależne od naszej woli. Zaburzenia motoryki powodują, że pokarm albo zalega w przewodzie pokarmowym, albo jest przesuwany zbyt szybko.
O ile zbyt silne skurcze przewodu pokarmowego powodują ból i biegunkę (organizm nie jest w stanie wchłonąć wody w końcowym odcinku jelita grubego), to zbytnie rozluźnienie mięśni też nie jest korzystne. Zalegająca w jelitach treść pokarmowa ulega procesom fermentacyjnym, produkowane są gazy (metan i wodór), które powodują uczucie wzdęcia. Dodatkowo nadmierne skurcze jelit powodują silny ból.
Bardzo dobrze widać zależność między objawami a zachwianą motoryka jelit u pacjentów z Zespołem Jelita Drażliwego. W ZJD naprzemiennie występują okresy wzmożonej pracy jelit i ich niskiej aktywności. Pacjenci cierpią na przemian na bóle brzucha, biegunki lub zaparcia i wzdęcia.
