- zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych,
- zakażenia układu moczowego, w tym bezobjawowa bakteriuria,
- odmiedniczkowe zapalenie nerek,
- waginoza,
- zakażenia Chlamydia trachomatis,
- rzęsistkowica,
- rzeżączka i inne choroby przenoszone drogą płciowa (kiła),
- nosicielstwo paciorkowca gr. B (profilaktyka – w czasie porodu),
- przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego,
- poważne choroby w czasie ciąży, np. zapalenie wsierdzia (leczenie lub profilaktyka).
W pierwszym trymestrze ciąży przeciwwskazane jest stosowanie następujących antybiotyków i chemioterapeutyków:
- kotrimoksazol,
- preparaty nitrofurantoiny,
- leki przeciwgrzybicze, tj. amfoterycyna B, flucytozyna, rifampicyna (wodogłowie), chloramfenikol (gwałtownie przechodzą przez łożysko),
- glikopeptydy (wankomycyna, teikoplanina).
Kontrowersje dotyczą metronidazolu. Zdaniem wielu autorytetów, lek ten może być bezpiecznie stosowany w czasie ciąży, nie wpływa negatywnie na rozwój płodu, FDA natomiast zakwalifikowało metronidazol do grupy D.
Ryzyko związane ze stosowaniem innych antybiotyków w czasie ciąży:
- doksycyklina: powoduje żółte zabarwienie zębów, może niekorzystnie wpływać na tworzenie zawiązków zębów i kości, wykazuje działanie hepatotoksyczne,
- aminoglikozydy: istnieje ryzyko uszkodzenia ucha wewnętrznego płodu,
- sulfonamidy: bezwzględnie przeciwwskazane w dwóch ostatnich tygodniach przed rozwiązaniem (wypierają bilirubinę z połączeń z albuminami i tym samym mogą nasilać żółtaczkę fizjologiczną i zwiększać ryzyko encefalopatii),
- preparaty nitrofurantoiny: mogą powodować anemię hemolityczną noworodka ze względu na niedojrzałość układu enzymatycznego.
Podział antybiotyków na grupy
w zależności od stopnia bezpieczeństwa – podział australijski z uzupełnieniami FDA
Grupa A
Leki nie wpływają na występowanie wad rozwojowych, nie działają bezpośrednio i pośrednio toksycznie na płód:
- Fusafungina (Bioparox) – miejscowo działający antybiotyk i lek przeciwzapalny
- nystatyna (miejscowo)
- cefaleksyna
- erytromycyna
- penicylina benzylowa G
- penicylina fenoksymetylowa
- kloksacylina
- ampicylina
- amoksycylina
Grupa B:
B1 – badania na zwierzętach nie wykazały, aby leki zwiększały częstość uszkodzeń płodu.
- mikonazol
- pozostałe cefalosporyny
- spiramycyna
- roksytromycyna
- amoksycylina/klawulanian
- tikarcylina
- piperacylina
- aztreonam
- penicylina prokainowa
- nitrofurantoina
B2 – brak badań na zwierzętach, dostępne dane nie wskazują, aby lek zwiększał częstość występowania uszkodzeń płodu
- amfoterycyna B
- pyrazynamid
- acyklowir
B3 – badania na zwierzętach wykazały, że lek zwiększa częstość uszkodzeń płodu, znaczenie tych obserwacji u ludzi nie zostało ostatecznie wyjaśnione.
- ketokonazol
- flukonazol
- flucytozyna
- azytromycyna
- ciprofloksacyna
- norfioksacyna
- trimetoprim
- tynidazol
- zydowudyna
Grupa C:
Leki poprzez swoje działanie farmakologiczne powodują szkodliwe skutki (z wyjątkiem wad rozwojowych) u ludzkiego płodu lub noworodka, które mogą być odwracalne.
- rifampicyna
- kotrimoksazol
- klarytromycyna
- sulfonamidy
- chloramfenikol
- kwas fusydowy
- wankomycyna
- karbapenemy (FDA)
Grupa D:
Leki powodują lub podejrzewa się, że powodują wady rozwojowe lub nieodwracalne uszkodzenie płodu ludzkiego; mogą mieć również niepożądane działanie farmakologiczne o aminoglikozydy.
- chinina
- chlorochina
- doksycyklina
- metronidazol (FDA)
