Żółtaczka noworodkowa jest jednym z możliwych do wystąpienia tak zwanych stanów przejściowych. Położna Jolanta Marat-Ignaczak, ambasadorka kampanii “Położna na medal” zwraca uwagę, że zwykle jest ona fizjologiczna i może wystąpić zarówno u noworodków z ciąż donoszonych, jak też i u wcześniaków.
Zazwyczaj ujawnia się po około 24 godzinach od porodu. U wcześniaków poziom bilirubiny – barwnika żółciowego powstającego na skutek rozpadu hemoglobiny – waha się między 12mg/dl do 15mg/dl u wcześniaków.
To, co może wydłużyć okres trwania i intensywność żółtaczki, to karmienie piersią. U dzieci karmionych w ten sposób żółtaczka może trwać od 7 do 14 dni. I dotyczy to mniej więcej połowy żółtaczek. Na wystąpienie żółtaczki mogą mieć wpływ: niedojrzałość układu pokarmowego maluszka (na przykład zaburzenia metabolizmu wątroby czy nadmierna wchłanialność przez jelito) czy zbyt szybki rozpad czerwonych krwinek. Może być również skutkiem zbyt późnego odpępnienia albo szybkiego lub przedłużającego się porodu.
Żółtaczka patologiczna
Żółtaczka może przejść w formę patologiczną wówczas, gdy w pierwszej dobie życia noworodka poziom bilirubiny osiąga 7mg/dl i z kolejną dobą wzrasta o kolejne 5mg/dl. Istnieje wiele czynników wywołujących podwyższony poziom bilirubiny. Można je podzielić na dwie grupy:
– czynniki matczyne, a więc choroby współistniejące w ciąży np. cukrzyca czy niedoczynność tarczycy;
– czynniki noworodkowe związane z porodem, np. wybroczyny czy krwiak pod okostnowy.
W przypadku patologicznych poziomów bilirubiny w szpitalu włączona zostaje fototerapia, której przebieg czasowy ustalany jest indywidualnie.
A żółtaczka fizjologiczna
To, co warto podkreślić, to że żółtaczki fizjologicznej się nie leczy. Nie oznacza to jednak, że nie ma żadnych prawidłowości, których należy przestrzegać. Wręcz przeciwnie. Po pierwsze, należy pilnować, żeby maleństwo jadło regularnie od 8 do 12 razy na dobę. Po drugie, należy kontrolować utratę masy ciała i nie dopuszczać, żeby przekroczyła 12 proc. masy urodzeniowej. W pierwszych dwóch tygodniach życia świeżo upieczeni rodzice powinni wybudzać swoje dziecko na karmienia średnio co trzy godziny. W przypadku żółtaczki fizjologicznej istotna jest też kontrola liczby zamoczonych pieluszek, która powinna wahać się między 8 a 10 sztukami na dobę. Liczba stolców może być od jednego do kilku na dobę.
Bilirubina. Co powoduje jej podniesiony poziom?
Wyższy poziom bilirubiny może oznaczać ospałość i niechęć do aktywnego ssania piersi. Często przyrost masy ciała nie jest wtedy adekwatny do ilości karmień. W takich sytuacjach maluch wymaga dokarmiania odciągniętym mlekiem matki. Obecnie nie istnieją wskazania do odstawiania dziecka od pokarmu matczynego. Pokarm matki jest najlepszym pokarmem dla dziecka.
W przypadku wcześniaków – gdy mama nie ma laktacji lub jest jej zbyt mało – wykorzystywany jest pokarm z Banku Mleka Kobiecego. Warto wiedzieć, że obecnie lecząc żółtaczkę nie podaje się leków uspokajających, jak było to jeszcze 20 lat temu. Nie podaje się też do picia glukozy. Noworodki z leczoną żółtaczką, i wypisane do domu, z reguły są pod dalszą opieką Poradni Neonatologicznej, która jeszcze kontroluje stan zdrowia dziecka przez indywidualnie ustalony okres czasu. Rodzice zgłaszając noworodka do wybranej placówki POZ są pod opieką położnej środowiskowo- rodzinnej oraz lekarza pediatry. To tu zagwarantowana jest realizacja zleceń neonatologicznych.
“Położna na medal” to kampania społeczno-edukacyjna prowadzona od 2014 roku. Zwraca uwagę na kwestie związane z koniecznością podnoszenia standardów i jakości opieki okołoporodowej w Polsce poprzez edukację i promocję dobrych praktyk. Jej istotnym aspektem jest również podnoszenie świadomości społecznej na temat roli położnych w opiece okołoporodowej. Jednym z kluczowych elementów kampanii jest konkurs na najlepszą położną w Polsce. Zgłoszenia do tegorocznej, szóstej edycji konkursu przyjmowane były od 1 kwietnia do 31 lipca 2019 r. Głosy na nominowane położne można było oddawać od 1 kwietnia do 31 grudnia 2019 roku. Oddawanie głosów odbywało się na stronie www.poloznanamedal.info Patronat honorowy nad kampanią i konkursem objęła Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych. Patronat merytoryczny sprawują: Polskie Towarzystwo Położnych, Fundacja Rodzić po Ludzku oraz Stowarzyszenie Dobrze Urodzeni. Mecenasem kampanii jest marka Oktaseptal.
