W Polsce na reumatyzm choruje ponad 5 milionów osób, z czego lwią część (około 70%) stanowią kobiety. Jest to przykra dolegliwość związana ze starzeniem się tkanek, której nie da się w pełni wyleczyć. Na szczęście minęły już czasy, kiedy reumatyzm oznaczał długotrwały ból, wysokie koszty leczenia i marne skutki terapii. Leki nowej generacji skutecznie blokują rozwój choroby, zaś dodatkowe kompleksowe działanie ze strony pacjenta (ruch, odpowiednia dieta) sprawiają, ze znacząco można spowolnić rozwój choroby.
Czym jest reumatyzm?
Pod nazwą „reumatyzm” kryje się grupa chorób związana ze zmianami zapalnymi w obrębie tkanki łącznej w okolicach kości i stawów. Wedle klasyfikacji American Rheumatism Association z 1983 roku do choroby wliczają się: choroby tkanki łącznej, zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, nowotwory, zaburzenie naczyniowo-nerwowe, choroby kości i chrząstek, zmiany pozastawowe i inne zaburzenia – łącznie jest to ponad 100 różnych jednostek chorobowych dających różnorodne objawy oraz wymagające specjalistycznego leczenia. Do najczęstszych objawów reumatyzmu należy pojawienie się silnego bólu w obrębie kości i stawów, który w skrajnych przypadkach może doprowadzić do unieruchomienia ciała. Bardzo często za reumatyzm odpowiada autoimmunologiczna reakcja organizmu. Tak zwane mediatory zapalenia (histamina, prostaglandyna) są produkowane i uwalniane przez komórki organizmu (m.in. leukocyty, makrofagi, płytki krwi). Wpływ na powstanie choroby mają nie tylko czynniki genetyczne, ale także styl życia (brak ruchu, nieodpowiednia dieta) oraz czynniki środowiskowe (nadmierny stres, narażenie na reakcję ze strony szkodliwych substancji). Nieprawdą jest, że warunki pogodowe (deszcz, zmiana ciśnienia) nasilają objawy choroby – jest to tylko i wyłącznie efekt placebo. Reumatyzm wykrywa się na podstawie wysokiego poziomu OB, białka ostrej fazy oraz obniżonej liczby białych krwinek.
Skuteczne leczenie reumatyzmu
Faktem jest, iż z reumatyzmu nie można się całkowicie wyleczyć. Z drugiej strony nowoczesna medycyna pozwala nie tylko na leczenie objawów, lecz na znacznym spowolnieniu rozwoju choroby. Każda terapia jest ustalana indywidualnie dla pacjenta. Lekarz przypisuje leki cytostatyczne (blokujące podział komórek i tym samym wydzielanie mediatorów zapalenia) lub też silniejsze leki biologiczne (wiążą białe ciałka krwi i uniemożliwiają ich rozprzestrzenianie w organizmie). Bez względu na stan zaawansowania choroby, nie można biernie pozwolić na jej dalszy rozwój – nieleczony reumatyzm prowadzi do chorób serca, płuc, nerek oraz całego układu nerwowego. W łagodzeniu bólu znacznie pomagają niesteroidowe leki przeciwzapalne (tak zwane NLPZ), o których można poczytać tutaj: https://rozruszajstawy.pl/bol-stawow/reumatyzm-a-bol-stawow. Prócz przyjmowania leków, bardzo ważna jest równoczesna terapia ruchowa (rehabilitacja) oraz stosowanie odpowiedniej diety. Leczenie reumatyzmu powinno być holistyczne i przede wszystkim systematyczne. Do metod alternatywnych należy wymiana osocza (tak zwana plazmafereza) oraz aplikacja jadu pszczół – są to jednak zabiegi o niepotwierdzonych efektach zdrowotnych, dlatego nie powinno się po nie sięgać. Bezwzględnie każda choroba, w tym także reumatyzm, musi być obowiązkowo konsultowana z lekarzem.
Dieta dla osób z reumatyzmem
Ponad połowa chorób bierze się ze złego odżywiania – podobna zasada obowiązuje w przypadku ich leczenia. Reumatyzm można znacząco zniwelować dzięki stosowaniu odpowiedniej diety. W codziennym jadłospisie powinny znaleźć się tłuste morskie ryby (wielonasycone kwasy omega-3 działają przeciwzapalnie), krótko gotowane i surowe owoce i warzywa (zawierają bioflawonoidy usuwające wolne rodniki, które przedłużają stan zapalny), produkty bogate w kolagen (suplementy diety, galaretki owocowe, galarety mięsne) oraz pikantne przyprawy (anyż, imbir, kurkuma i goździki o działaniu przeciwzapalnym). Brytyjscy naukowcy dodatkowo zachęcają do sięgnięcia po produkty zawierające duże ilości karotenoidów usuwające wolne rodniki, np. marchew, dynię, brokuły, brukselkę, jarmuż, paprykę oraz pomidory. Należy bezwzględnie wykluczyć mięsa i wędliny zawierające sporo konserwantów, tłusty nabiał (zawiera kwas arachidonowy zwiększający produkcję prostaglandyn), cukier, sól oraz oleje roślinne (blokują działanie kwasów omega-3).
Ćwiczenia i zabiegi dla osób cierpiących na reumatyzm
Mimo bólu pacjent chory na reumatyzm powinien się przemóc i codziennie podejmować wysiłek fizyczny. W zaawansowanym stadium choroby ćwiczenia oparte na kinezyterapii powinny być wykonywane pod okiem fizjoterapeuty lub rehabilitanta, osoby z mniejszymi dolegliwościami mogą wykonywać je samodzielnie. Pod pojęciem systematycznej aktywności fizycznej nie kryje są sport wyczynowy, lecz regularnie wykonywane ćwiczenia, które nie tylko zmniejszają ból i sztywność stawów, ale także znacząco poprawiają stan psychiczny. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż ból związany z reumatyzmem wpływa niszczycielko na psychikę pacjenta – ten staje się wygaszony, izoluje od społeczeństwa i często popada w depresję. Po najważniejszych zalet regularnej aktywności fizycznej zalicza się:
- Mineralizację kości;
- Poprawienie wydolności krążeniowo-oddechowej;
- Utrzymanie prawidłowej masy ciała;
- Wzmocnienie mięśni;
- Zwiększenie ruchomości stawów.
Najlepszym czasem na ćwiczenia jest popołudnie (16-17), bowiem wówczas siła mięśni i temperatura ciała są na najwyższym poziomie, dzięki czemu minimalizuje się ryzyko kontuzji. Pomocne są także różnego rodzaju masaże (np. biczami wodnymi, klasyczny masaż ciała), zabiegi sanatoryjne (tak zwane zabiegi borowinowe i wykorzystaniem niskiego natężenia prądu) oraz termoterapia (wysokie zmiany temperatury zapobiegają powstaniu stanów zapalnych).
