Dotychczas przez ponad 30 lat za "złoty standard" w leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie uważano tamoksyfen, lek blokujący receptory estrogenowe.
W świetle wyników badania ATAC oraz według najnowszego raportu ASCO (American Society of Clinical Oncology) leczenie uzupełniające samym tamoksyfenem u chorych po menopauzie nie jest już dłużej zalecane. Standardowe postępowanie, mające na celu zmniejszenie ryzyka nawrotu raka piersi powinno być oparte w tej grupie chorych na stosowaniu leków z grupy inhibitorów aromatazy, zamiast lub po zakończeniu terapii tamoksyfenem. Inhibitory aromatazy hamują wytwarzanie estrogenów po menopauzie w organizmie kobiety.
W Polsce jedynym oryginalnym inhibitorem aromatazy zarejestrowanym obecnie w leczeniu uzupełniającym raka piersi u chorych po menopauzie jest Arimidex (anastrozol) firmy AstraZeneca. Lek ten jest w pełni refundowany w drugim rzucie leczenia raka piersi.
Wyniki badania ATAC zostały przedstawione na 27 Dorocznym Sympozjum na temat Nowotworów Piersi w San Antonio w grudniu 2004 i opublikowane w czasopiśmie "Lancet". Badanie ATAC znalazło także odzwierciedlenie w zaleceniach ASCO.
Wyniki badania można traktować jako kamień milowy w terapii wczesnego stadium raka piersi. Po raz pierwszy od 30 lat pojawił się lek, który jest bardziej skuteczny niż tamoksyfen, w zapobieganiu nawrotom raka piersi, w tym również przerzutom odległym. Oczekuje się, że rezultatem opublikowania tych danych będzie zmiana obecnie stosowanego standardu leczenia. Badanie ATAC wykazało, że w populacji kobiet z guzami hormonowrażliwymi, poddanych leczeniu uzupełniającemu anastrozolem – inhibitorem aromatazy, zaobserwowano większą skuteczność anastrozolu w porównaniu z tamoksyfenem – dotychczasowym standardem. W grupie chorych z ekspresją receptorów dla hormonów płciowych ryzyko nawrotu choroby zmniejszyło się o 26%, a ryzyko pojawienia się nowotworu w drugiej piersi – o 53%. Ponadto w całej populacji chorych ryzyko przerzutów odległych zmalało o 14%.
Komentując wyniki badania ATAC prof. Anthony Howell z Christie Hospital, przewodniczący komitetu kierującego tymi badaniami, powiedział: "Na podstawie tych wyników uważam, że anastrozol jest najbardziej skutecznym lekiem, który możemy zaoferować pacjentkom po zabiegu chirurgicznym i zalecać jako standard leczenia nowotworu piersi".
Jak ważne dla przeżywalności jest zapobieganie nawrotom choroby wiadomo już z wcześniejszych badań tamoksyfenu w leczeniu uzupełniającym, dlatego też skuteczniejsze zmniejszenie ryzyka nawrotu choroby (miejscowego i poza piersią) dzięki anastrozolowi, może wpływać znacząco na wzrost ogólnej przeżywalności pacjentek.
Wiadomo, że pierwsze 5 lat leczenia decyduje o jego skuteczności. Kobiety we wczesnym stadium raka piersi są obarczone największym ryzykiem nawrotu choroby przez pierwszych 5 lat po zabiegu operacyjnym. Z tego względu tak ważne jest, aby najbardziej skuteczny lek był stosowany w tym okresie leczenia.
v Arimidex charakteryzuje się doskonałym profilem tolerancji. Badanie ATAC wykazało, że w czasie ponad pięciu lat stosowania, anastrozol jest znacznie lepiej tolerowany niż tamoksyfen. Zanotowano co prawda więcej złamań kości u kobiet leczonych anastrozolem w stosunku do pacjentek leczonych tamoksyfenem, jednak uważa się, że takie działanie niepożądane jest łatwe do przewidzenia i do leczenia w porównaniu z groźnymi działaniami niepożądanymi występującymi po zastosowaniu tamoksyfenu. Pacjentki stosujące anastrozol obarczone są mniejszym ryzykiem wystąpienia udaru mózgu, raka endometrium i choroby zatorowo-zakrzepowej (włączając w to zakrzepicę żył głębokich i zatorowość płucną) niż przy stosowaniu tamoksyfenu.
Wyniki badania ATAC (łącznie z wynikami badań ABCSG 8 i ARNO 95) są bardzo obiecujące również dla tysięcy pacjentek leczonych dotychczas tamoksyfenem. Wynika z nich, że jeśli u kobiet leczonych tamoksyfenem przez 2 lata zmieni się terapię na anastrozol, to ryzyko nawrotu choroby zmniejszy się o 41%, w porównaniu z pozostawieniem leczenia tamoksyfenem. Te dodatkowe dane powinny spowodować zamianę obecnie stosowanej terapii tamoksyfenem na leczenie anastrozolem.
Amerykańskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ASCO) przekonuje lekarzy, że Arimidex powinien być obecnie stosowany rutynowo, zarówno u nowo zdiagnozowanych pacjentek, jak i u tych, u których już stosowano tamoksyfen (ASCO Technology Assessment on the Use of Aromatase Inhibitors as Adjuvant Therapy for Postmenopausal Women With Hormone Receptor-Positive Breast Cancer: Status Report 2004. Journal of Clinical Oncology, Vol. 23, No. 3, 20 stycznia 2005). Zalecenia te zawierają stwierdzenie: "….optymalna uzupełniająca terapia hormonalna u kobiet po menopauzie z nowotworem piersi receptorowo-pozytywnym powinna zawierać inhibitory aromatazy, albo w terapii początkowej, albo po leczeniu tamoksyfenem".
