Cholina to prawdziwa gwiazda wśród substancji odżywczych. Potrzebna jest od samego początku życia aż po jego kres. Kształtuje mózg i układ nerwowy płodu, zapobiegając jego defektom. Zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych. Posiada nawet właściwości… epigenetyczne! Czego chcieć więcej?
Cholina to organiczny związek chemiczny, który znajduje się w każdej komórce roślinnej i zwierzęcej, aby zapewnić jej optymalny wzrost i rozwój. Pełni wiele istotnych funkcji biologicznych, mających wpływ nie tylko na życie człowieka, ale i na jego późniejsze potomstwo, zapewniając mu prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny.
Cholina – niezbędna dla prawidłowego rozwoju
Największe zapotrzebowanie na cholinę występuje u kobiet będących w okresie ciąży oraz w czasie karmienia piersią. Już od momentu pierwszych podziałów komórek w macicy ma ogromny wpływ na przyszłe zdrowie dziecka. Tempo zmian, które od tego czasu zachodzą w ludzkim organizmie jest nieporównywalne z żadnymi innymi procesami, które zdarzą się w ciągu dalszego życia. Kształtują się wówczas wszystkie organy odpowiedzialne za prawidłowy rozwój, funkcjonowanie i zdrowie potomstwa, co może istotnie wpłynąć na jego przyszłość.[sociallocker]
– Cholina zapewnia dziecku prawidłowy rozwój, w szczególności mózgu i całego układu nerwowego, wspomaga procesy pamięciowe i psychologiczne oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób wywołanych stresem – cukrzycy i nadciśnienia – powiedział podczas konferencji ginekologicznej „Focus on choline” w Warszawie prof. Janusz Książyk, pediatra. – Cholina redukuje także poziom homocysteiny, czynnika odpowiedzialnego za powstawanie wad rozwojowych płodu. Ma także niebagatelny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie łożyska i wątroby przyszłej mamy – dodał prof. Książyk.
Nakarm swoje geny
Mało kto wie, że cholina jest jedną z najważniejszych substancji o potencjale epigenetycznym – oznacza to, że wpływa na sposób odczytania informacji zawartych genach. Podobnie jak kwas foliowy, witaminy z grupy B i selen, bierze aktywny udział w procesie metylacji – reakcji chemicznej, polegającej na przyłączeniu do nici DNA cząsteczek zwanych grupami metylowymi. Kiedy grupa metylowa zostanie przyłączona, działa jak wyłącznik – wycisza gen, tym samym sprawiając, że informacja zawarta w DNA zostanie odczytana w sposób korzystny dla zdrowia. Innymi słowy, cholina jest jak reżyser, który poszukuje obsady do swojego filmu. Choć wszyscy aktorzy pragną zostać gwiazdą ekranu, to właśnie on decyduje, kto zagra główną rolę. O dostarczeniu choliny warto zatem pomyśleć już w czasie przygotowania do ciąży. Im wcześniej zapotrzebowanie organizmu na ten składnik zostanie uzupełnione, tym lepiej.
– Niedobory choliny w diecie będą skutkowały gorszą jakością życia. Suplementacja tego składnika może mieć wpływ nie tylko na życie osobnika, któremu jest dostarczana, ale także na jego późniejsze potomstwo – powiedział prof. Książyk.
Cholina – w jakich ilościach i skąd ją brać?
Dzienne zapotrzebowanie na cholinę zależy od wieku, płci i aktywności fizycznej. U niemowląt i małych dzieci kształtuje się na poziomie 125-200 mg, do 375 mg u nastolatków. Starsi chłopcy i mężczyźni potrzebują 550 mg, a dziewczęta i kobiety od 400 do 425 mg. Rekomendowane dzienne spożycie tego składnika to 450 mg dla kobiet w ciąży oraz 550 mg dla kobiet karmiących piersią. I tu, warto zwrócić uwagę na najnowsze badania, według których spożycie choliny w krajach europejskich wśród kobiet ciężarnych wynosi jedynie 346 mg na dobę – to zdecydowanie za mało, aby zapewnić dziecku właściwy rozwój.
– Choliny dostarczają głównie produkty pochodzenia zwierzęcego. W produktach roślinnych tego składnika jest znacznie mniej. Jej najbogatszym źródłem są żółtka jaj i podroby. Są to produkty na ogół przez nas nielubiane z tego względu, że są nośnikami cholesterolu, którego spożycie powinno być ograniczane – powiedziała prof. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska, gastrolog.
Choć istnieje wiele produktów spożywczych, które zawierają cholinę, jej dostarczenie w odpowiednich ilościach jest niezwykle trudne, nawet przy prowadzeniu zbilansowanej diety. Aby uzupełnić zapotrzebowanie organizmu przyszłej mamy na ten składnik, należałoby zjeść dziennie ponad 3 jajka, około 1,5 kg tuńczyka, 2 kg szpinaku czy pszenicy lub 640 g pistacji. W przypadku ryb najbogatszym źródłem jest tilapia (około 80 mg choliny na 100 g), jednak aby uzupełnić niedobory tego składnika w diecie należałoby zjeść jej trochę ponad pół kilograma dziennie.
– Stosunkowo mała ilość choliny jest w warzywach i owocach, które według najnowszych zaleceń, powinny stanowić podstawę naszej diety. Nawet niezwykle popularne w naszym jadłospisie pomidory wypadają blado. Zawierają jedynie 6 mg choliny w 100 g tego produktu – podkreśliła prof. Kozłowska-Wojciechowska.
Należy również pamiętać, że wrogami choliny są m.in. wysoka temperatura, cukier, alkohol czy kawa. Co więcej, aby cholina była właściwie wykorzystana w procesie przemian metabolicznych, do jej uaktywnienia potrzeba odpowiednich składników – kwasu foliowego, inozytolu, witamin A i B12. Dostarczenie rekomendowanych ilości choliny, przy zachowaniu zdrowej, zróżnicowanej diety, może okazać się nie lada wyzwaniem. Warto rozważyć wówczas skorzystanie z dodatkowego wsparcia w postaci suplementacji.
Cholina w pytaniach i odpowiedziach
Czym właściwie jest cholina i jakie ma znaczenie dla kobiet w ciąży?
Cholina jest organicznym związkiem chemicznym, który pełni wiele ważnych dla organizmu człowieka funkcji biologicznych. Substancja ta ma szczególne znaczenie dla kobiet w ciąży, już od momentu pierwszych podziałów komórek w macicy. Jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju dziecka, a także funkcjonowania łożyska i wątroby przyszłej mamy. Korzystnie wpływa m.in. na ochronę struktury DNA, wspomaga rozwój i funkcjonowanie układu nerwowego, wspiera aktywny transport substancji odżywczych przez łożysko, jak również redukuje poziom homocysteiny – czynnika odpowiedzialnego za powstawanie wad rozwojowych płodu. Optymalne stężenie choliny w organizmie warunkuje też prawidłowy rozwój mózgu dziecka, a tym samym jego funkcji poznawczych.
Jakie są właściwości epigenetyczne choliny?
Cholina pełni rolę donora reszt metylowych o dużym potencjale epigenetycznym. Podobnie jak kwas foliowy, metionina czy witaminy z grupy B, bierze aktywny udział w procesie metylacji – reakcji chemicznej, polegającej na przyłączeniu do nici DNA cząsteczek zwanych grupami metylowymi. Kiedy grupa metylowa zostanie przyłączona, działa jak wyłącznik – wycisza gen, tym samym sprawiając, że informacja zawarta w DNA zostanie zapisana w sposób korzystny dla zdrowia dziecka w przyszłości. Innymi słowy, to m.in. cholina decyduje, który gen zagra „pierwsze skrzypce” i jakie cechy kształtującego się organizmu będą najsilniej rozwinięte.
Ile wynosi dzienne zapotrzebowanie na cholinę dla kobiet ciężarnych?
Ciąża i laktacja to okresy, kiedy zapotrzebowanie na cholinę jest szczególnie wysokie. Rekomendowane dzienne spożycie tego składnika to 450 mg dla kobiet w ciąży oraz 550 mg choliny na dobę dla kobiet karmiących piersią. Niestety, międzynarodowe badania przeprowadzone wśród przyszłych matek wskazują, że nawet w krajach wysoko rozwiniętych dieta ciężarnych jest zwykle zbyt uboga w ten składnik. Średnie spożycie choliny w diecie europejskich kobiet ciężarnych oszacowano na 336 mg na dobę. Badanie przeprowadzone w USA wykazało natomiast, że aż 90 proc. kobiet w ciąży nie spożywa zalecanej dawki choliny, co może skutkować poważnymi i nieodwracalnymi konsekwencjami dla zdrowia dziecka.
Gdzie znaleźć cholinę?
Cholina występuje m.in. w jajach, mleku i mięsie, jednak jej odpowiednie dawki są trudne do dostarczenia nawet ze zróżnicowaną i dobrze zbilansowaną dietą. Choć w czasie ciąży organizm kobiety samoistnie produkuje większą ilość choliny, zapotrzebowanie na ten składnik przewyższa przeciętną podaż w diecie, dlatego zaleca się rozważenie w tym czasie również dodatkowego wsparcia w postaci suplementacji.[/sociallocker]
