Zaburzenie drożności ujść zatok – Podstawową przyczyną zapalenia zatok są zaburzenia drożności ujść zatok powodujące upośledzenie drenażu i wentylacji zatok przynosowych. Pojawia się zastój śluzu, zaburzenia ruchu rzęsek, obrzęk błony śluzowej nosa i zatok, co sprzyja rozwojowi zakażenia zatok przynosowych. Wymienione czynniki doprowadzają do zmian nieodwracalnych: uszkodzenia powierzchni błony śluzowej i rzęsek i rozwoju przewlekłego zapalenia. W zatoce powstają warunki sprzyjające dalszemu rozwojowi bakterii. W rezultacie powstaje błędne koło, które nasila objawy zapalenia zatok przynosowych m.in. ból.
Zamknięcie ujścia naturalnego zatoki stanowi czynnik sprzyjający rozwinięciu się zapalenia zatoki. Objawy ustępują, jeżeli przeszkoda uniemożliwiająca odpływ zostanie dostatecznie szybko usunięta (np. poprzez zastosowanie leku obkurczającego błonę śluzową nosa i ujść zatok). Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi zakażenia zatok przynosowych prócz schorzeń upośledzających ruch rzęsek na błonie śluzowej nosa i zatok takich jak przeziębienie czy alergia, ale także palenie tytoniu i czynniki środowiskowe.
Alergia – Nie leczony lub nieprawidłowo leczony alergiczny nieżyt nosa prowadzi do postępującego procesu zapalnego w obrębie błony śluzowej nosa i zatok (proces zapalenia alergicznego).
Podział zapaleń zatok:
Ostre zapalenie zatok przynosowych – Początek choroby jest zwykle poprzedzony infekcją błony śluzowej nosa (najczęściej w przebiegu przeziębienia). Zapalenie zatok przebiega z ostro zaznaczonymi objawami. Oprócz objawów ze strony nosa i zatok przynosowych mogą występować objawy ogólne pod postacią podwyższonej ciepłoty ciała, złego samopoczucia, uczucia rozbicia, czy braku łaknienia. Objawy miejscowe ostrego zapalenia zatok przynosowych to przede wszystkim ból objętej stanem zapalnym zatoki, niedrożność nosa, wydzielina z nosa, bóle głowy, niekiedy bóle zębów, osłabienie lub zniesienie powonienia. Bóle nasilają się przy pochylaniu głowy do przodu oraz przy większym wysiłku fizycznym.
Nawracające ostre zapalenie zatok przynosowych – Choroba charakteryzuje się powtarzającymi się ostrymi zapaleniami zatok przynosowych. Może być wiele czynników sprzyjających powstawaniu nawrotów choroby. Między innymi są to czynniki anatomiczne, alergiczne i niealergiczne nieżyty nosa oraz zmiany pourazowe np. skrzywienie przegrody nosa.
Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych – Ta postać zapalenia jest następstwem nieleczonego lub niewłaściwie leczonego ostrego zapalenia. Objawy choroby są podobne do objawów w ostrym zapaleniu zatok przynosowych, jednak znacznie mniej nasilone. Mogą być mało charakterystyczne, o nietypowym umiejscowieniu i zazwyczaj przebiegają w sposób łagodny. Najczęściej chorzy z przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych zgłaszają się do lekarza w okresie zaostrzeń i nasilenia dolegliwości – głównie bólowych. Zwykle choroba przebiega bez gorączki.
Niezmiernie ważnym zagadnieniem przewlekłego zapalenia zatok przynosowych jest określenie przez lekarza stopnia zaawansowania choroby.
