Można przyjąć, że znaczna część przypadków schorzeń zatok, jest powikłaniem niewłaściwie leczonej choroby przeziębieniowej.
Czym jest przeziębienie?
Przeziębieniem określamy zespół objawów towarzyszących wirusowym zakażeniom górnych dróg oddechowych (nos, gardło, krtań). Czynnikiem etiologicznym są różne rodzaje wirusów np. rhinowirusy, coronawirusy, wirusy grypy, paragrypy i inne. Przeziębienie jest chorobą zakaźną a główną rolę w przenoszeniu wirusów odgrywa droga kropelkowa (kichanie i kaszel). Proste zabiegi higieniczne i właściwe zachowania zmniejszą także rozprzestrzenianie się wirusów poprzez ręce i przedmioty zapobiegając tym samym szerzeniu się choroby…
Objawy towarzyszące
Przeziębienie, któremu towarzyszy niedrożność nosa, to jedna z najczęstszych przyczyn bólów zatok. Jak wynika z badań PBS, ból zatok będący głównym objawem zapalenia zatok, u 52% badanych wystąpił bezpośrednio po przeziębieniu. Jeśli silne bóle głowy pojawiają się w okolicach czoła, oczu, u nasady nosa, i nasilają się przy pochylaniu, zmianach pogody, towarzyszyć im może niedrożność nosa lub ropna wydzielina z nosa – z dużym prawdopodobieństwem można podejrzewać zapalenie zatok. Nieleczony katar może więc prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.
Powikłania w przebiegu przeziębień – zapalenie zatok
Według lekarzy, infekcje górnych dróg oddechowych (potocznie zwane przeziębieniem) prowadzą często do bardzo poważnych powikłań zdrowotnych. Proces zapalny toczący się w błonie śluzowej nosa przyczynia się do zatkania ujścia zatok w wyniku, czego unieruchomiona wydzielina wraz z powietrzem w zatkanej zatoce powoduje ucisk, czego efektem jest intensywny ból. Proces zapalny oraz upośledzenie drożności nosa są podstawowym czynnikiem predysponującym do wystąpienia powikłań choroby przeziębieniowej – zapaleń zatok. Z tego powodu w leczeniu przeziębienia ważne jest przywrócenie drożności nosa i ujść zatok przynosowych. Ostre zapalenie zatok, gdy jest zbyt późno lub niewłaściwie leczone może bowiem przejść w fazę przewlekłą i trwać przez wiele miesięcy.
Charakterystyka bólów zatok
Głównym objawem zapalenia zatok są uciążliwe bóle zatok. Lokalizacja bólu zależy od tego, która zatoka zajęta jest procesem zapalnym. Ból pojawiający się w obrębie czoła może wskazywać na zajęcia procesem zapalnym zatok czołowych. Infekcja zatok szczękowych może powodować ból górnej szczęki, zębów i bolesność uciskową policzków.
Zatoki sitowe zlokalizowane są blisko kącików wewnętrznych oczu i przewodów łzowych. W związku z tym proces zapalny tych zatok często powoduje obrzęk powiek i tkanek otaczających oczy.
Dodatkowym objawem jest ból zlokalizowany pomiędzy oczami, w miejscu gdzie łączą się ze sobą brwi. Zapalenie zatok sitowych może również objawiać się niedrożnością nosa, bolesność uciskową boków nosa oraz utratą powonienia.
Chociaż zatoki klinowe są rzadziej zajęte procesem zapalnym, infekcja w tej okolicy może powodować ból, także w odległych narządach np. ból ucha, szyi i głęboki ból w szczycie głowy.
W większości przypadków proces zapalny dotyczy jednak jednocześnie kilku zatok. Objawami takiego zapalenia jest, więc ból całej twarzy i uczucie rozpierania. Bóle zatok nasilające się przy pochylaniu, podczas wysiłku fizycznego, poważnie ograniczają aktywność chorych. Z badań wynika, że za uciążliwe lub bardzo uciążliwe uznaje je 35% chorych.[1]
Leczenie przeziębienia i profilaktyka jego powikłań
Leczenie przeziębienia jest zazwyczaj objawowe. Z uwagi na znaczną ilość typów wirusów mogących wywoływać przeziębienie na obecnym etapie wiedzy nie jest możliwe stworzenie idealnej szczepionki. W codziennej praktyce zastosowanie znajdują domowe sposoby takie jak mleko z miodem, kuracje czosnkowe oraz sok z malin. Jednak aby unikać groźnych powikłań powinniśmy zadbać o to, by skutecznie zwalczyć wszystkie objawy przeziębienia. Na rynku dostępne są preparaty jedno- i wieloskładnikowe. Te pierwsze, tradycyjnie stosowane, zawierają zazwyczaj tylko jeden aktywny składnik o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Druga opcja to nowoczesne, wieloskładnikowe leki, których zadaniem jest równoczesne zwalczanie kilku objawów infekcji górnych dróg oddechowych. Nabywając jeden lek złożony, mamy pewność, że jego składniki nie wchodzą ze sobą w interakcje i aplikujemy je we właściwej dawce. Kupując kilka różnych preparatów (od różnych producentów), które często zawierają tę samą substancję, możemy nieświadomie ją przedawkować. Gdyby jednak wystąpiły powikłania takie jak zapalenie zatok, pomóc nam mogą leki zawierające pseudoefedrynę, która pomaga utrzymać prawidłową drożność nosa i ujść zatok oraz ibuprofen który z kolei ma działanie przeciwzapalnie. Warto też pamiętać, że utrzymanie drożności ujść zatok może zmniejszać ryzyko zapalenia zatok.
[1] Na podstawie badań PBS dla Ibupromu Zatoki 2003r.
