Insulina jest najważniejszym hormonem regulującym poziom cukru (glukozy) we krwi, ma też wpływ na gospodarkę lipidową, stąd osoby chore na cukrzycę często mają nadwagę lub nadciśnienie. Wyróżnia się dwa typy cukrzycy – typ 1 i typ 2. Cukrzyca typu 1 najczęściej pojawia się u dzieci i dorosłych poniżej 30 roku życia, jest spowodowana uszkodzeniem komórek beta. Cukrzyca typu 2 występuje u osób powyżej 45 roku życia, często z nadwagą, jej wystąpienie może być uwarunkowane genetycznie lub mało aktywnym trybem życia i niewłaściwym odżywianiem. Spowodowana jest narastającą niewydolnością komórek beta i pojawiającą się opornością komórek organizmu na insulinę.
Leczenie cukrzycy w przypadku typu 1 polega na podawaniu insuliny, natomiast w przypadku typu 2 leczenie rozpoczyna się od prób obniżenia poziomu glukozy we krwi poprzez dietę i ruch, jeśli jest to nieskuteczne podaje się doustne leki przeciwcukrzycowe lub insulinę. Cukrzyca może powodować z czasem wiele dodatkowych schorzeń (tak zwanych odległych powikłań) m.in. oczu, nerek, układu nerwowego, naczyń krwionośnych, dlatego ogromne znaczenie ma wczesne wykrycie choroby i właściwe leczenie od początku trwania choroby. Kluczową sprawą jest właściwe kontrolowanie poziomu glukozy we krwi.
Obecnie stosuje się trzy podstawowe badania:
- PPG – (ang. Postprandial Plasma Glucose) poposiłkowy pomiar stężenia glukozy we krwi, mierzony 2 godziny po posiłku,
- FPG – (ang. Fasting Plasma Glucose) pomiar stężenia glukozy po 8 godzinach po posiłku,
- HbA1c – pomiar poziomu hemoglobiny glikowanej wskazujący na średnią kontrolę glikemii w dłuższym okresie czasu (3-4 miesiące).
Ostatnie badania wskazują, jak bardzo istotny jest pomiar PPG ponieważ istnieje powiązanie między poposiłkowym poziomem glukozy a zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia (ryzyko to jest większe 2-4 razy dla chorych na cukrzycę). Pomiar PPG może być traktowany jako wskaźnik zagrożenia chorobami układu krążenia. Chorzy na cukrzycę z wysokim poziomem PPG są bardziej narażeni na zaburzenia ze strony układu krążenia od tych pacjentów, u których stwierdzono podwyższony poziom glukozy przed posiłkiem lub na czczo. Wyniki te sugerują, że poziom PPG jest lepszym wskaźnikiem zagrożenia komplikacjami sercowo-naczyniowymi niż wysoki poziom glukozy na czczo.
W związku z tak dużym znaczeniem tego parametru powstała międzynarodowa grupa ekspertów, zrzeszająca diabetologów z USA, Europy i Japonii, skupiająca się na możliwości wykorzystania posiłkowej regulacji poziomu glukozy (PGR ang. Prandial Glucose Regulation) jako wskaźnika właściwej kontroli przebiegu choroby. Posiłkowa regulacja glikemii, dotychczas niedoceniana, okazała się bardzo skuteczna w prawidłowym prowadzeniu chorych na cukrzycę, zmniejszając częstość występowania chorób powiązanych z cukrzycą, będących jej powikłaniem. Posiłkowa regulacja poziomu glukozy opiera się na aktywnej kontroli i utrzymaniu właściwego poziomu glukozy we krwi przy pomocy starannie dobranego leczenia. Aby zapewnić właściwe PGR, należy prowadzić pomiary stężenia glukozy poposiłkowej 1,5 do 2 h po posiłku.
Diabetolodzy sądzą, że profesjonalna opieka zdrowotna powinna przykładać równą wagę do posiłkowej regulacji poziomu glukozy nie mniejszą niż do wyrównania glikemii na czczo i hemoglobiny HbA1c, jeśli ma być zrobiony krok do przodu w kontroli przebiegu cukrzycy. Choroba ta zaczyna urastać do problemu epidemii, a WHO szacuje, że w roku 2025 liczba chorych na cukrzycę wzrośnie do 300 milionów.
Wiele osób z cukrzycą umiera na choroby układu krążenia (najczęściej zawał serca), jako powikłanie cukrzycy, a można to ryzyko zmniejszyć aktywną kontrolą PPG.
Bardzo ważna jest zmiana tradycyjnego podejścia do leczenia cukrzycy, dostosowanie jej do najnowszych osiągnięć, w tym także wprowadzenie PGR, czyli posiłkowej regulacji poziomu glukozy.
