Pomysł obchodów Dnia Leworęcznych zrodził się wśród członków Klubu Mańkutów, który działa w Wielkiej Brytanii. Od 1992 roku 13 sierpnia przedstawiciele tej grupy, pochodzący z całego świata, organizują specjalny zlot w londyńskiej dzielnicy Soho, w pobliżu sklepu ze specjalnie przystosowanymi produktami dla osób leworęcznych.
W dniu święta leworęcznych, którzy stanowią około 13 % społeczeństwa, warto spojrzeć na świat z ich perspektywy. Może się to udać, jeśli poznamy niedogodności, z jakimi się zmagają oraz sytuacje, w których wykorzystują swoją wyjątkowość.
- Po co praworęczni mieliby dowiedzieć się więcej o leworęczności?
- Czy leworęczni mogą się dowiedzieć czegoś więcej o sobie?
- Jak uczyć leworęczne dziecko pisania?
- Jak przystosować produkty codziennego użytku do potrzeb leworęcznych?
- Jakie są atuty leworęcznych sportowców?
- Czy leworęczność to tylko sprawniejsza ręka czy może cos więcej?
W Polsce Międzynarodowy Dzień Leworęcznych obchodzony był w zeszłym roku po raz pierwszy. Pomysł na obchodzenie tego święta spotkał się z dużym entuzjazmem, zarówno ze strony mediów, jak i samych leworęcznych. W prasie, radio i telewizji pojawiło się wiele interesujących materiałów na ten temat, a sami leworęczni zaczęli szturmować fora internetowe w poszukiwaniu informacji. Niepodważalnym sukcesem zeszłorocznej kampanii był fakt, że udało się ukazać w nowym świetle temat leworęczności i zachęcić całe grono osób leworęcznych do poszerzenia wiedzy na temat produktów stworzonych specjalnie dla nich takich jak nożyczki, czy pióra.
CZYM JEST LEWORĘCZNOŚĆ
– czyli co odróżnia praworęcznych od osób posługujących się lewą ręką
Psycholog Wojciech Brejnak, psycholog i Przewodniczący Warszawskiego Oddziału nr 1 Polskiego Towarzystwa Dysleksji, mówi, że osoby praworęczne w ogromnej większości charakteryzują się bardzo silną preferencją, czyli stale posługują się prawą ręką przy wykonywaniu różnych czynności. Można więc powiedzieć, że większość osób praworęcznych jest bardzo silnie praworęczna. Natomiast wśród osób leworęcznych taka jednorodność występuje stosunkowo rzadko. Większość z nich niektóre czynności wykonuje lewą ręką a inne – prawą (np. większość czynności wykonuje lewą ręką, a pisze i rysuje prawą ręką).
Oznacza to po prostu, że u osób praworęcznych ręka prawa jest wyraźnie sprawniejsza niż lewa, u leworęcznych zaś, sprawność obu rąk jest podobna. Ich gorsza ręka (prawa) jest przy tym z reguły bardziej sprawna od gorszej ręki (lewej) osób praworęcznych. Z kolei lepszą (lewą) rękę u leworęcznych często, choć nie zawsze, cechuje niższa sprawność niż rękę prawą u praworęcznych.
U leworęcznych osób dominuje prawa półkula odpowiedzialna za myślenie syntetyczne, całościowe i orientacje przestrzenną, dlatego wiele osób leworęcznych to architekci, projektanci ogrodów, malarze. Ponadto, wielu menedżerów jest osobami leworęcznymi. Być może dlatego, że przejawiają zdolności do kompleksowego, syntetycznego myślenia oraz wykazują się dużą fantazją i pomysłowością.
LEWORĘCZNOŚĆ W ŻYCIU
– czyli o pokonywaniu trudności każdego dnia
Istnieje teoria, która mówi o tym, że osoby leworęczne są nieco bardziej uparte od praworęcznych. A to dlatego, że w codziennym życiu przyszło im się zmagać z wieloma niedogodnościami i utrudnieniami czyli przede wszystkim w dostosowaniu się do świata praworęcznych. Każdego dnia leworęczni wykonując podstawowe czynności, muszą wkładać więcej wysiłku niż praworęczni. Lista dziedzin, w których leworęczni szybko musieli się odnaleźć jest długa i zróżnicowana. Wymieniając etapami wedle wieku, zmagania zaczynają się już
w przedszkolu. Zmagania w wieku przedszkolnym i szkolnym
- wycinanie laurek dla bliskich
- nauka pisania
- temperowanie kredek i ołówków
- notowanie na wykładach w ławkach ze specjalną podpórką
- pisanie w segregatorze
- pisanie na klawiaturze komputerowej
Zmagania w dorosłym życiu
- otwieranie konserw
- obieranie warzyw obieraczką
- wypisywanie druczków na poczcie i w bankach, przy użyciu długopisów na łańcuszkach
- robienie na drutach
- prace remontowe – piła elektryczna, szlifierka kątowa
- prace w ogrodzie – korzystanie z elektrycznego sekatora, kosiarki z uchwytem po prawej stronie
Na szczęście producenci zrozumieli, że jest zapotrzebowanie na produkty dla leworęcznych. Dla dzieci zaprojektowano już podstawowe produkty szkole takie jak nożyczki i pióra kulkowe. W sklepach ze sprzętem AGD można kupić specjalnie dostosowane klawiatury
i myszki. W księgarniach można nawet znaleźć podręczniki do nauki szydełkowania dla leworęcznych. Wiele praktycznych informacji można znaleźć na portalach internetowych tworzonych z myślą dla tej grupy. Należą do nich:
www.leworeczni.pl– gdzie znajdziemy listę produktów zaprojektowanych dla leworęcznych
www.leworecznosc.pl– gdzie można znaleźć ciekawostki, porady ekspertów oraz forum.
LEWORĘCZNOŚĆ W SPORCIE
– czyli kilka zdań o atrybutach leworęcznych sportowców
O atrybutach leworęcznych sportowców powinni pamiętać przede wszystkim praworęczni przeciwnicy, bowiem nie od dziś wiadomo, że gra z leworęcznym przeciwnikiem to ciężki orzech do zgryzienia. Łatwo obronić tę tezę obserwując zmagania tenisistów.
Statystycznie jeden na 13 naszych przeciwników będzie leworęczny, należy zawczasu przygotować się do ciężkiego i nietypowego boju i warto poznać wszystkie atuty leworęcznego zawodnika.
Do najtrudniejszych elementów gry z leworęcznym tenisistą należy przede wszystkim serwis. Piłka nadlatuje z odwrotnego kierunku i co gorsza skręca zwykle wprost na ciało przyjmującego. Trudna jest też gra w głębi kortu. Najlepiej opracować taktykę unikania gry na forhend mańkuta, gdyż to odbicie jest w 80% przypadków najmocniejszą stroną leworęcznych zawodników.
Cenna rada dla wszystkich miłośników tenisa. Jeśli zauważysz na kortach leworęcznego gracza szybko się z nim zapoznaj i utrzymuj dobry kontakt. W przyszłości możesz przekonać się, iż leworęczny sparingpartner to nieoceniony SKARB.
SPARINGPARTNER NA WAGĘ ZŁOTA!
O tym jak ważne jest wcześniejsze przygotowanie do gry z leworęcznym przeciwnikiem wiedział na pewno Roger Federer, który przed tegorocznym meczem z Rafaelem Nadalem w turnieju Frech Open przygotowywał się z leworęcznym sparingpartnerem prawie miesiąc.
W gronie najwybitniejszych leworęcznych tenisistów są:
– Rafael Nadal
– Martina Navratilova
– Patty Schnyder
– Monika Seles
– Goran Ivanisevic (Mistrz Wibledonu 2001)
– John McEnroe
Najwybitniejszy polski leworęczny tenisista:
– Mariusz Fyrstenberg
Nie tylko w tenisie leworęczni zawodnicy są trudniejszymi przeciwnikami. Podobnie jest w takich sportach jak: boks, siatkówka czy szermierka.
LEWORĘCZNOŚĆ W NAUCE PISANIA
– czyli przygotowanie przed pójściem do szkoły
Aby ustrzec dziecko przed ewentualnymi trudnościami w szkole, należy dokładnie określić jego stronność. Można w tym celu zgłosić się z dzieckiem do poradni psychologiczno-pedagogicznej (lub innej specjalistycznej poradni niepublicznej), lub próbę takiego badania przeprowadzić w domu – radzi Wojciech Brejnak.
Decyzja o tym, którą ręką dziecko ma się posługiwać (zwłaszcza pisać) podejmuje się zwykle na podstawie porównania sprawności, szybkości i precyzji wykonywania określonych czynności lewą lub prawą ręka. Jednak, aby móc w warunkach domowych ustalić dominację stronną dziecka, należy sprowokować je, aby w formie zabawowej wykonywało możliwie dużo najrozmaitszych ruchów i czynności.
Takie „domowe badanie” powinniśmy rozpocząć od wnikliwej obserwacji wykonywanych przez dziecko czynności manualnych. Pomocą może nam służyć poniższa lista pytań:
- Którą ręką dziecko trzyma łyżkę podczas jedzenia?
- Którą ręką się czesze?
- Którą ręką zapina guziki (zasuwa suwak)?
- Którą ręka wykonuje większy ruch gdy klaszcze?
- Którą ręką nawleka nitkę (i jeśli trzyma igłę w prawym ręku, to czy przypadkiem nie wykonuje ruchu tą właśnie ręką)?
- Którą ręką potrafi szybciej i rytmiczniej wystukiwać rytm?
- Którą ręką rzuca piłką (kamieniem itp.)?
- Którą ręką sprawniej chwyta rzucony mu przedmiot?
- Którą ręką sięga po rzecz leżącą wysoko na półce?
- W której ręce nosi ciężkie przedmioty (np. siatkę z zakupami)?
- Którą ręką rysuje (pisze) chętniej i ładniej?
Na podstawie analizy odpowiedzi na powyższe pytania można już wstępnie określić, która ręka jest u dziecka sprawniejsza. Gdy jednak chcemy utwierdzić się w przekonaniu, możemy polecić dziecku wykonanie kilku dodatkowych zadań. Najczęściej wykonuje się próby na określanie ręczności (np. tasowanie i rozdawanie kart, rzucanie piłeczką, wkładanie pęsetką koralików do butelki, wycinanie nożyczkami), oczności (np. zaglądanie do kalejdoskopu, przez dziurkę od klucza) i nożności (np. gra w klasy, kopanie piłki, stanie na jednej nodze z zamkniętymi oczami). Można też sprawdzić, którym uchem dziecko się chętniej posługuje (np. do którego ucha przykłada słuchawkę telefoniczną, czy którym uchem słucha mechanicznego zegarka).
Do naszego sklepu coraz częściej trafiają leworęczni – mówi Krzyszfor Kohnke, Kierownik Sklepu Zygzak w Warszawie – muszę przyznać, że po ubiegłorocznym Dniu Leworęcznych odczuliśmy zwiększone zainteresowanie produktami dopasowanymi do lewej ręki. Najczęściej odwiedzają nas rodzice małych dzieci i ludzie młodzi, którzy chcą korzystać z nowoczesnych i ergonomicznych artykułów piśmienniczych.
SŁAWNI I WYJĄTKOWE ZDOLNOŚCI
– czyli słynni leworęczni
Sławni leworęczni muzycy to m.in. Ludwig van Beethoven, Niccolo Paganini, Robert Schumann, Jimmy Hendrix, Paul McCartney, Ringo Starr, Bob Dylan i Sting. Do słynnych leworęcznych malarzy należą Leonardo da Vinci, Michał Anioł Buonarotti, Henri de Toulouse-Lautrec i Pablo Picasso. Natomiast wybitni leworęczni uczeni to m.in. Albert Einstein, fizjolog rosyjski Iwan P. Pawłow, i filozof niemiecki Friedrich Nietzsche. W historii było też wielu leworęcznych wodzów i polityków, m.in. Aleksander Wielki, Juliusz Cezar, Napoleon Bonaparte, sir Winston Churchill, Benjamin Franklin, Gerald Ford (wprowadził wiele usprawnień dla leworęcznych w Białym Domu), Ronald Reagan, George Bush senior i Bill Clinton.
Znani polscy leworęczni to min.: Emila Krakowska, Ewa Gawryluk, Krzysztof Penderecki, Andrzej Wajda, Jarzy Pilch, Katarzyna Glinka, Andrzej Mleczko, Piotr Bikont, Kaja Paschalska.
MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ LEWORĘCZNYCH
– czyli jak oni to robią!
Spójrz przyjaznym okiem na tych, którzy podchodzą do życia bardziej od lewej strony. Usadź leworęcznego gościa tak by mógł swobodnie zjeść. Nie męcz ich wkręcaniem żarówek lub obieraniem ziemniaków nieprzystosowanych do ich potrzeb sprzętem. Jeśli przeczytałeś ten materiał wiesz dużo więcej niż inni i lepiej rozumiesz leworęcznych- aktualnie największą mniejszość na świecie!
Kampanię wspierają:
* Psycholog: Wojciech Brejnak- Przewodniczący Warszawskiego Oddziału nr 1 Polskiego Towarzystwa Dysleksji, wykładowca w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego; tel. kom:601-20-66-23
* psycholog Magdalena Wayda; tel.kom: 608 653 309
* praworęczny socjolog, od lat zajmujący się zagadnieniem leworęczności: Jarosław Guc;
tel.kom: 601-43-57-27
* Paweł Kaczmarczyk – leworęczny pracownik sklepu Zygzak (C.H Wola Park) tel. kom: 507-821-402
POWIEDZENIA i PRZESĄDY
– wstać lewą nogą
– mieć dwie lewe ręce
– sprzedawać coś na lewo
– mówić o kimś „lewus”
– tylko kot, który przebiega drogę z lewej strony przynosi nieszczęście!
Przewaga leworęcznych nad praworęcznymi:
- przypuszcza się, że ogólna sprawność manualna ludzi leworęcznych jest nieco wyższa niż osób praworęcznych;
- odnoszą sukcesy w dziedzinach wymagających elastyczności, kreatywności, myślenia wielomodalnego (angażującego kilka zmysłów);
- lepiej od osób praworęcznych wypadają w testach na myślenie dywergencyjne (polegające na szukaniu wielu rozwiązań);
- przewyższają praworęcznych w testach badających postrzeganie wzrokowo-przestrzenne. Mają dobry refleks, wyczucie odległości (a więc i poprawniej oceniają głębię), widzenie trójwymiarowe (np. na podstawie rzutów obiektów) nie sprawia im trudności, podobnie jak rozpoznawanie złożonych figur geometrycznym;
- wśród wybitnie uzdolnionych matematycznie dzieci procent leworęcznych jest wyższy niż
w populacji.
CIEKAWOSTKI:
- W Stanach Zjednoczonych przez długi czas istniał obowiązek rejestracji leworęcznych, co sprawiło, że liczba ujawniających się osób leworęcznych spadła.
- W niektórych szczepach zamieszkujących Ghanę leworęczny nie może zostać królem.
- W niektórych państwach Afryki i krajach muzułmańskich do niektórych czynności można używać tylko prawej ręki. Religia islamska surowo przestrzega podziału na czynności rytualnie czyste i brudne. Po jedzenie nie wolno sięgać lewą ręką uważaną za nieczystą.
