Określenie typu wirusa dokonywane jest na podstawie tzw. cech antygenowych nukleoproteiny i białka macierzy, dalszy podział na podtypy w obrębie typu A dokonywany jest w oparciu o antygeny hemaglutyniny (H) i neuraminidazy (N). Podziału na podtypy nie dokonuje się w obrębie typów B i C, w związku z ich znacznie mniejszą zmiennością i częstością mutacji.
Wirusy grypy typu A (podtypy H1N1, H2N2 i H3N2) wywołują u ludzi zachorowania o charakterze epidemicznym, a nawet pandemicznym, czyli ogólnoświatowym. Zwłaszcza wystąpienie zjawiska tzw. antigenic shift czyli "przesunięcia antygenowego" w obrębie podtypu hemaglutyniny czy neuraminidazy prowadzące do powstania nowego podtypu wirusa może być przyczyną pandemii. Mniejsze mutacje wirusa tzw. antigenic drift prowadzą do powstania nowych szczepów wirusa typu A.
Gdy wirus mutuje w dotkniętej grypą populacji nie występują przeciwciała wobec nowego podtypu czy szczepu wirusa co ułatwia szerzenie się infekcji. Było tak np. w roku 1957 kiedy doszło do zmiany podtypu H1N1 na H2N2 co wywołało ciężką pandemię znaną jako "grypa azjatycka". Podobnie w latach 1968-69 doszło do pandemii z powodu pojawienia się podtypu H3N2 (grypa Hong Kong), który do dziś pozostaje dominującym podtypem wirusa. Zmienność wirusa uniemożliwia też stworzenie 100% skutecznej szczepionki.
Epidemie grypy rozwijają się w sposób nagły, szczyt zachorowań występuje po 2-3 tygodniach i utrzymuje się 2-3 miesięcy. Jedynym znanym czynnikiem mającym udowodniony wpływ na pojawienie się i rozwój epidemii jest stan odporności dotkniętej nią populacji. Według WHO każdego roku na świecie choruje na grypę 5-15% mieszkańców, czyli ok. 3 do 5 milionów ludzi czego 250 do 500 tysięcy przypadków prowadzi do zgonu. Zakażenie wirusem grypy następuje przez aspirację aerozoli powstających podczas kaszlu i kichania przez osoby chore, ale może również nastąpić przez kontakt bezpośredni oraz za pomocą zakażonych przedmiotów.
Wirus infekuje komórki nabłonka oddechowego, a z zakażonych komórek po 4-6 godzinach uwalniane są zreplikowane wirusy infekujące komórki sąsiednie. Zakażone komórki ulegają zmianom zwyrodnieniowym, martwicy i złuszczaniu. Odpowiedź organizmu na zakażenie angażuje mechanizmy odpowiedzi humoralnej i komórkowej. Uważa się, że istotną rolę w ograniczeniu infekcji i ustąpieniu objawów chorobowych odgrywają: interferon, odpowiedź komórkowa i nieswoiste reakcje zapalne.
Źródło: CIoPiG www.ciopig.pl
