Chorobę wywołuje wirus HIV, po polsku – ludzki wirus upośledzenia odporności. Choroba ta zaczyna się więc od zakażenia wirusem HIV, ale osoba zakażona nie jest jeszcze chora. Określa się ją jako nosiciela HIV, lub ostatnio jako HIV-pozytywną.
Osoba zakażona ma w swoim organizmie bombę, która nie wiadomo kiedy wybuchnie. Od momentu zarażenia do wystąpienia objawów choroby może niekiedy minąć długi okres, często nawet ponad 10 lat. Zależy to od wielu czynników, w tym głównie od czasu odkrycia zakażenia i podjęcia odpowiedniego leczenia, ale także od warunków i sposobu życia, współistniejących innych chorób. Osoby zakażone prowadzą normalne życie, niestety, jeśli nie wiedzą o tym, że są zarażone, to stanowią poważne zagrożenie dla swoich partnerów seksualnych. Jedyną metodą stwierdzającą zakażenie wirusem jest wykonanie odpowiednich testów w odpowiednim czasie. Dopiero na około trzy miesiące po domniemanym kontakcie z osobą zarażoną testy są wiarygodne.
Pierwsze sygnały o nieznanej chorobie zaczęły pojawiać się w 1978 roku w USA. Do lekarzy w wielkich miastach zgłaszali się mężczyźni ze specjalnym rodzajem zapalenia płuc, do tej pory spotykanym głównie u pacjentów nowotworowych oraz ze specjalnym rodzajem raka skóry, zwanym mięsakiem Kaposiego. Ta ostatnia choroba była dotychczas spotykana niezwykle rzadko. Dość szybko lekarze odkryli, że wspólną przyczyną obu chorób jest zaskakujący brak odporności organizmów pacjentów. Każdy człowiek dysponuje skomplikowanym systemem samoobrony organizmu, tak zwanym systemem immunologicznym. W wielkim skrócie i uproszczeniu sprowadza się on do tego, że organizm sam reaguje na pojawienie się zagrożenia chorobowego. Ma umiejętność rozpoznawania wroga w postaci bakterii, wirusów, trucizn lub grzybów chorobotwórczych. Po ich rozpoznaniu przystępuje do walki, produkuje specjalne przeciwciała zwalczające agresora. Bez tego systemu, którego walkę trzeba często wspierać lekarstwami, zwykłe przeziębienie mogłoby być śmiertelne. I właśnie z osłabieniem , a w końcu ze zniszczeniem obrony immunologicznej, mamy do czynienia w wypadku chorych na AIDS.
Przełom w poznawaniu istoty choroby nastąpił w styczniu 1983 roku, kiedy to pracujące niezależnie dwa zespoły naukowców – francuski i amerykański, odkryły wirusa HIV. Wszystko wskazuje na to, że jego kolebką jest kontynent afrykański, a poprzez Haiti wirus ten przywędrował do USA. Działanie wirusa HIV różni się tym od działania innych wirusów, że atakuje on, a potem niszczy system odpornościowy. Wskutek tego organizm staje się bezbronny wobec wszystkich innych agresorów.
Najczęstszą przyczyną zarażenia jest stosunek płciowy partnera będącego nosicielem HIV lub chorego na AIDS z osobą zdrową. Nie ma najmniejszego znaczenia, czy są to stosunki między kobietą i mężczyzną czy między mężczyznami, czy też kontakty seksualne między kobietami. Osoba zdrowa może zostać zakażona zarówno podczas najpopularniejszego stosunku płciowego, zwanego waginalnym czyli dopochwowym, jak również przez stosunek oralny czyli z użyciem ust. Szczególnie niebezpieczny jest stosunek doodbytniczy , zwany analnym, z powodu ryzyka wystąpienia podczas niego krwawienia. Pocałunki nie powodują zagrożenia, pod warunkiem, że nie wiążą się na przykład z gryzieniem. Mimo, że ślina osoby HIV-pozytywnej zawiera wirusy, to ich ilość jest zbyt mała, by przy normalnym pocałunku spowodować zakażenie drugiej osoby. Jedynie kontakt z zakażoną krwią niesie takie ryzyko.
Poza organizmem ludzkim wirusy HIV są bezbronne i bardzo łatwo giną. Zabija je sterylizacja i większość najpopularniejszych środków dezynfekcyjnych, nawet takich jak proszki do prania, płyny do zmywania naczyń.
W przypadku skaleczenia się przedmiotem, na którym może być zainfekowana krew, należy skaleczenie przemyć wodą z mydłem i wydezynfekować dostępnym środkiem. Szczególnie zalecana jest woda utleniona.
W przypadku dostania się krwi do oka, należy przemyć je obficie wodą i starać się nie trzeć gałki ocznej. Nie istnieje groźba zakażenia w przypadku przedostania się do oka śliny osoby zakażonej HIV.
W wypadku ugryzienia przez nosiciela lub osobę chorą na AIDS ryzyko zakażenia jest bardzo niewielkie. Jeśli coś takiego nas spotka, należy postępować jak w przypadku skaleczenia.
W razie ukłucia igłą lub przedmiotem , który podejrzewamy, że może mieć na sobie zainfekowaną krew, należy doprowadzić do wypływu paru kropli własnej krwi. Dalej postępować tak jak przy skaleczeniu.
Sterylizowanie narzędzi i igieł mających kontakt z krwią wielu klientów, na przykład w salonach fryzjerskich i kosmetycznych, w pełni chroni przed zakażeniem HIV. Należy się domagać używania czystych i sterylizowanych narzędzi przez fryzjerów, podczas manicure i pedicure, a także przy wykonywaniu akupunktury, tatuażu, stawianiu ciętych baniek, przekłuwaniu uszu.
Pamiętajmy, że HIV najłatwiej i najszybciej rozprzestrzenia się poprzez krew. Zakażenie tą drogą następuje, gdy krew zawierająca wirusy dostaje się do krwiobiegu osoby zdrowej. Największe niebezpieczeństwo zakażenia HIV poprzez krew stanowi wspólne używanie igieł oraz strzykawek przez osoby zakażone i zdrowe. Dlatego właśnie narkomani, wstrzykujący sobie narkotyki za pomocą wspólnych strzykawek, ponoszą ogromne ryzyko zarażenia.
Obecnie już nie ma niebezpieczeństwa zakażenia HIV poprzez szpitalne transfuzje krwi lub przez lekarstwa wyprodukowane z krwi. Zagrożenie to zostało zlikwidowane dzięki testowaniu dawców krwi oraz specjalnym metodom zapobiegawczym, stosowanym przez wytwórnie leków. Sucha krew na przedmiotach, ubraniach, a nawet na ciele nie stwarza właściwie zagrożenia, ale zawsze powinno się zachować ostrożność.
Zakażenie wirusem HIV nie przenosi się przez powietrze czyli w wyniku kichnięcia lub kaszlnięcia chorego.
Zakażenie wirusem HIV nie przenosi się przez wodę wodociągową, wodę w studni, wodę w basenach i jeziorach, w ściekach kanalizacyjnych. Nie można się zarazić wirusem HIV w publicznych toaletach, pod wspólnymi prysznicami i w wannach oraz w łaźniach.
Zakażenie wirusem HIV nie przenosi się poprzez zwykłe kontakty codzienne w pracy, szkole, w domu. Nie przenosi się poprzez jedzenie, naczynia, sztućce, ubranie, wspólne używanie przedmiotów.
Nie można zarazić się wirusem HIV przez zwykły pocałunek.
Pamiętajmy, że zakażenie wirusem HIV następuje jedynie poprzez krew, nasienie męskie, kobiecą wydzielinę pochwową i mleko kobiece.
Dzieciom, podobnie jak dorosłym, zagraża HIV i choroba AIDS. Zakażają się one tymi samymi drogami, co dorośli. Dzieciom może też grozić zakażenie, gdy matka jest nosicielką HIV lub osobą chorą na AIDS. Jednak prawie 75% dzieci matek zakażonych rodzi się zdrowych. Rozwój choroby AIDS u dzieci następuje w większości wypadków szybciej niż u dorosłych.
Najpewniejszą ochroną przed zarażeniem wirusem HIV poprzez kontakty seksualne jest ich ograniczenie do jednego, stałego i wiernego partnera. Jest to podstawa bezpiecznego seksu.
Seks częściowo bezpieczny opiera się na używaniu prezerwatyw podczas każdego stosunku. Niestety nie jest to metoda o stuprocentowej skuteczności, choćby dlatego, że może się zdarzyć uszkodzenie lub zsunięcie prezerwatywy w czasie stosunku. Prostytucja jest jedną z przyczyn rozprzestrzeniania się zakażenia HIV i epidemii AIDS.
Ogromne znaczenie w zwalczaniu tej strasznej choroby ma akcja rozpowszechniania wiedzy o AIDS. Dla każdego z nas największą szansą na uniknięcie zarażenia i zachorowania na AIDS jest seks ze stałym, wiernym partnerem.
